Çaykur Genel Müdürü Ekrem Yüce'ye, arkadaşımız Abdullah Uzun herkesin merak ettiği soruları yöneltti.
Özelleşmeden siyasete, kurumsal yapıdan reklama, özel fabrikalardan üretime kadar birçok soruyu Genel Müdür Ekrem Yüce içtenlikle cevaplandırdı.

İşte o söyleşi:

Çaykur Genel Müdürü olduğunuzda nasıl bir kurumla karşılaştınız?
Önce kurumun bir fotoğrafını çektik. 1, 5 ve 10 yıllık programlar yaptık. “Gideceğin yeri bilmiyorsan, gittiğin yeri bilirsin” dedik. Üç ana temel üzerinde yoğunluk kazandık. Üretimde verimlilik, paylaşımda Adalet ve yönetimde liyakat. İşte bizim yol haritamız bunlardı. Bismillah deyip işe koyulduk. Çaykur 2003- 2007 benim dönemimde yaş çay alımlarında çıtayı yükseltti. 2003'de 517 bin ton, 2004'de 587 bin ton, 2005'de 603 bin ton, 2006'da 627 bin ton ve 2007'de de 659 bin ton çay mubayaa etti. Çaykur % 20 artış büyüme gerçekleştirdi. İstikrarlı ve kararlı projeksiyonla sapma göstermeden artış sağlandı. Kuru çaya gelince 2003'de 91 bin ton, 2004'de 107 bin ton, 2005'de 109 bin ton, 2006'da 110 bin ton ve 2007'de de 120 bin ton kuru çay elde ettik. 2003'de % 17,69 olan üretimi 2007'de 18,48 noktaya çıkardık. Kotalar ise 2003'de 940 kilogram iken 2007'de bin 50 kilogram oldu. % 20 artış sağladık. Çaykur'u dünyada marka yaptık. Çaykur'u her sahada var ettik. Eğitim, kültür, sağlık, festival, panel, seminer, spor sahalarında hep öncü olduk. Vatandaş sabah kalkar çay, öğlen dinlenir çay, çalışma esnasında çay ve akşam evinde çayla hayatına şekil veriyor.”

Sizce Başarının sırrı nedir?
İş hayatında büyük olmak gerekir. Çok hızlı olacak ve karar alacaksınız. Rakiplere göre hızlı davranmak gerekiyor. Dünya'da ekonominin temel değerleri değişiyor. Siz de buna ayak uyduracaksınız. Başarının temel direkleri vardır. Emek ister, sevgi ister. Sevgi, marifet ve iltifata tabidir. En alttan en üst kademeye yakınlık duyacaksınız. Makamınızı hissettirmeyecektir. Aslında yetki bizde, kanun bizde. Her şeyi yapabilirken yapmamaya özen göstereceksiniz. Çaykur'un Fatsa'dan Artvin'e 415 kilometre uzun bir üretim ağı var. Bu işte üretim ağını, işletme ayağını ve pazar ayağını çok iyi yapmalısınız. Sistemin içinde çalışanlar kurallara uygun hareket etmelidir. Dünyanın en iyi insanlarını alıp sistemi bozuk bir şirkete koyarsanız onlar orada eriyecektir. Kurum kültüründe set değil, yeni kurallar arayarak hedefe varacaksınız. Sistemi değiştirerek değil, sisteme yeni kanallar açıp, ilaveler yaparak Çaykur'u büyüttük. Tüm fabrikaları yeniden rehabilite ettik. Fiziki koşullarını değiştirdik. İdari noktada mevcudu yok ederek değil, ilaveler yaparak büyüdük. Rütbeyi önemsemedik. Bizi önemsediler. Olaylara kuşbakışı bakan kuş gibi değil. Yerinde sayanlar yürüyenlerden daha fazla ses çıkarır. Uzman bakış; idareci böyle bakmalıdır. Olaylara hâkim olacaksınız. Kendinize güveneceksiniz. 50 fabrika, 20 bin çalışan, yılda 1 milyar dolar işlem hacmi olan devasa bir kurumu ayağa bu şekilde kaldırdık.”

Pazarlama ve reklam işinde çok başarılısınız. Bu işi nasıl başardınız?
Önce plan yaptık. Üç kategoride çalışmaya başladık. Bölge Müdürlükleri, bayilikler ve zincir mağazaları projesine ağırlık verdik. Üretim-tüketim dengesi oluşturduk. Arz-talep satış projesi yaptık. Ödemeler dengesi sağladık. Gelir ve giderleri kontrol altına aldık. Reklam tanıtım şirketi kurup bayileri ortak yaptık. Piyasayı yakın takibe aldık. Uzman kişileri bu işte görevlendirdik. Her gün marketlerde elemanlar bulundurup rafları kontrol ettirdik. Marketler her hafta muntazaman denetleniyor. Bu çalışmalar sonucu 2003 yılında 112 bin ton, 2004'de 115 bin ton, 2005'de 116 bin ton, 2006'da 117 bin ton ve 2007'de de 117 bin 213 ton kuru çay satışı gerçekleştirdik. Şimdi dünya markası olmaya çalışıyoruz. Dökme çayı asgariye çektik. Çuval çayların karı yoktur.

Güneydoğu'da çay satışınız ne durumdadır?
Hakkâri, Kilis, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır'da satışlarımız istenilen düzeyde değildir. Diğer illerde her yıl artış gözlüyoruz. Oraların damak tadı yabancı çaylara alışıktır. Çin, Seylan ve Hindistan çaylarına daha rağbet var. Yabancı çaya karşı bu yerleşim yerlerinde temayül var. Biz zaman zaman gümrüklere gidip kontroller yapıyoruz.

Özel çay fabrikaları sizinle yarışta geri kaldı neden?
Biz bu işe özel çay fabrikaları gözü ile bakmadık. Özeller bize rakip değildir. Biz özeli zor durumda bırakmayız. Aksine yardımcı oluyoruz. Rekabet yapmadık. Vadeler 3 aylardayken 45 günlere çektik. Bu özele destektir. Iskontoları % 34'den % 18-22'ye çektik. % 50'ye çıkarsaydık özele destek değil köstek olurduk. Fiyatlarda, maliyet artı kâr felsefesi ile satış yapıyoruz. Kendilerini rehabilite yapmak zorundadırlar.

Siyasilerin Çay-Kur'a müdahalesi oluyor mu?
Siyasiler yasama görevi yaparlar. Bireysel müdahale yoktur. Yeni Fabrika kurulmasında bize öncü oluyorlar.

Çaykur Özelleşecek mi?
Bu siyasi bir olaydır. KİT'ler özelleştirmeye alınmıştır. Çaykur da bunun içindedir. Bu uzun yıllar alabilir. Hiç de olmayabilir. Hemen de olabilir. Önümüzde kriter yok. Düşünüyorum, neden özelleşsin? Özelleştirmede aranan kriterleri Çaykur taşıyor mu? Zarar eden kuruluş değiliz, kar ediyoruz. Ülkemizde özelleştirme sadece zarar edenlerde yapılmıyor. Kar eden kuruluşlar da özelleştiriliyor. Çaykur üst üste 4 yıl kar etti. Başarılar elde etti. Bize diyorlar ki; “Özelleşme yapılacak da ondan kar etti.” Bu mantık çok sakat. Kurumu zarara mı uğratsaydık. Bunun Çaykur için neden gündeme geldiğini bilemiyorum. Vehimlerle iş yürümez. Resmiyet yoktur. Çaykur için ne yasa ne de bir genelge söz konusu değildir. Biz işimize bakıyoruz.

Organik Çay üretimine başlandı mı?
Organik ve natürel çay üretimine başladık. Borçka'da start aldık. Çamlıhemşin, Hemşin pilot bölge oldu. Havzalarda çalışmalar sürüyor. 15 Ocak 2007'de Hemşin'de yapımına başlanan Organik Çay Fabrikası tamamlandığında günde 25 ton organik ve 75 bin ton konvansiyel çay üretilecektir. 926 dekarı şu an aştık. Fabrika 10 dönüm arazi üzerinde kuruluyor. Fındıklı Çağlayan bölgesinde de bu işi yapacağız. Hayalim İyidere girişinde büyük tabelalarla “Organik çay iline hoş geldiniz” ve Fındıklı'da ise “Organik çay tarım havzasından güle güle” yazılarını asmaktır. Yeşil çayda dünya birincisi olup patent kurulundan ödül aldık. Bu çay üzerindeki çalışmalarımız devam ediyor.”

Son olarak idari yapı nasıl işliyor?
Çay alım yerlerindeki eksperleri üreticilerle iyi diyalog kurmaları için eğitim veriyoruz. 3 bin 200 alım yerinde bin 100 alım ekibi var. Yeni bir proje çalışması başlattık. Alım yerlerindeki eski kantarların yerine elektronik kantarlar koyup hergün alım yerlerinde alınan çayları göreceğiz. Eksperlik okulu mezunlarını bu yıl eksper yapacağız. Çaykur'da birçok daire amiri ve müdür 65 yaşını bekliyorlar. Bana göre yeni gençlerin önünün açılması gerekir. Bunların emekliliği yasa iledir. Ben ona fazla bir şey diyemem. Üreticilerin aldıkları çay paralarına bankalarca verilecek promosyon ile ilgili çalışma yapılabilir. İlimizde çay komisyonu kuruldu. İzmir Milletvekilimiz bu konu ile ilgili bölgede araştırma yapıyor.”