Fransa’da öğretmenlik yaptığım yıllara ait birçok hatıra ve yaşanmışlığım vardır; fakat biri var ki hem çok basit, hem de ilk bakışta kayda değer değildir. Değildir de bunca sene geçmesine rağmen hala unutamadım; çünkü o basit gibi görünen olay, bana tüm Fransız kültürünü, hatta tüm Avrupa kültürünü özetliyordu. Bir genellemede bulunmak istemiyorum, ama sonuç bunu gerektiriyorsa ne yapabilirim ki!

            Olay çok basit görünümlü. Fransa’da Türkçe öğretmeniyim. Türklerin bir okulu olmadığı için, bütün Türk çocukları Fransız okullarına gidiyorlar. Türkçe öğretmeni olarak biz de Fransız okullarındaki Türk çocuklarına günde iki saat civarında Türkçe dersi vermeye çalışıyoruz. Bu dersler de çoğu zaman gün sonunda ya da onlar için tatil olan çarşamba günlerinde veriliyor.

            Yine bir gün sonu, Fransız öğrenciler okulu terk ederken bizimkiler de sınıflarından boşalarak, belirtilen bir başka sınıfta toplanmaya başlıyorlar. Ben de sınıfa girmeye çalışıyorum. Sınıf aslında Fransız çocuklarının okuduğu altıncı sınıf. Bir yandan Fransız çocukları sınıftan boşalırken, diğer yandan bizimkiler sınıfa doğru hareket ediyorlar. Yani onlarla farklı zamanlarda aynı sınıfı paylaşıyoruz.

            Sınıftan çıkarken, geç kalan 12, 13 yaşlarındaki bir Fansız çocuğunun yere eğilerek bir şey aldığını görüyorum. Merak ederek soruyorum:

            -Yerden bir şey alıp cebine koydun; nedir o?

            Çocuk çok doğal bir şekilde, hiç umursamadan cevap veriyor:

            -On frank buldum!

            -Pekiyi senin mi o para?

            Yine hiç istifini bozmadan cevap veriyor ve bu cevabını hiç unutamıyorum¸çünkü aynı durumda bizim çocuklar olsaydı yüzleri kızarırdı en azından, ama bunda o da yok:

            -Ama ben buldum ya! Demez mi?

            “ Ama ben buldum ya!”

            Evet, bu “ben buldum ya” anlayışı bana tüm Avrupa kültürünün bir özeti, emperyalizmin anayasası gibi geliyor.

            Fransa’nın Afrika’da 14 sömürge ülkesi var ve bunların gelirlerinin %85’ini Fransa alıyor; tutarı da 500 milyar dolar civarında. Sadece Cezayir’deki zulmü anlatılsa insanlık titrer, ama “medeni” bir ülke, ne dersin!

             Avrupa’daki ipsiz- sapsızların, problemli insanların devlet otoritesinden kaçarak denizlere açılması sonucu bulunan Amerika kıtasında, Kızılderililere yaptıkları zulüm ve soykırımı tarih yazmaktan utanıyor ve hâlâ onun acıları ülkelerinde devam ediyor. Ya Afrika’dan getirilen siyahi köleler?..

            Libya’da sergilediği direnişle dünya çapında tanınan Ömer Muhtar’ı 16 Eylül 1931’de idam eden İtalya daha mı az vahşi? Küçük küçük devletçikler Portekiz, Hollanda, Belçika’nın, İspanya’nın…nın uzak doğudaki sömürgeleri? Ya “güneş batmayan imparatorluk” İngilizler? Hepsi de birbirlerinin tamamlayıcıları.

            Avrupa kültüründe “helal-haram” anlayışı yok ki, parayı bulan çocuk “Ama ben buldum ya!” demesin. Avrupa bir nefsi emmare imparatorluğu, “ne ararsan bulunur, derde devadan gayrı.”

            Avrupalı olacağız diye yüz yıldan fazladır çabalıyoruz, fakat bizi kimse kabul etmiyor. Üstelik kendi çocuklarımızı, kendi kültürümüzden uzak eğiterek özlerine yabancılaştırıyoruz. Nice beyinleri yurt dışına sallayıp duruyoruz! Arada bir televizyona çıktıkları zaman bu başarılı çocuklar, “aa” diyerek hayıflanıyoruz. Sen kendi evinde, onun kültürüyle büyütürsen, o da “anayurt” bellediği diyara gider; bu durum doğal değil mi?

            Asıl elmas bizde, onu çıkarmaya çalışanların başında boza pişirenler de yine bizden gözüken, bizim gibi konuşanlar; fakat “onların” kültürüyle büyüyenler. Elmasın damıtılmamışı/hamı olan karbon/kömür peşinde insanlığa kıyanlara kul-köle oluyorlar, kariyer ve maddiyat için; “Ama ben buldum ya!”nın uğruna! Ne diyelim?

D. Ali TAŞÇI (dalitasci@hotmail.com) twitter:@DAliTasci