Sosyal Güvenlik Reformu Bağ-Kur’lulara ödül gibi borç silme hakkı getirdi. Buna göre uzun süre prim ödemeyen Bağ-Kur’lu borçları ödenemeyecek duruma geldiğinde Kurum’a gidip, ‘Ben borcumu sildirmek istiyorum. Bunun için sigortalılığımı iptal edin’ deme hakkına kavuştu. Bağ-Kur, bu talep üzerine 1 Mayıs 2008 öncesine ait ve 5 yıldan fazla prim borcunu siliyor. Böylece sigortalılar hem sağlık yardımından faydalanma hem de daha az para ödeyerek sildirdiği günlerini tekrar kazanıyor. Ancak bu işlem 5 yıldan prim borcu olanlara uygulanamıyor.

PRİM NASIL HESAPLANIYOR?

Eski mevzuata göre Bağ-Kur’da 24 basamak üzerinden primler ödeniyordu. Süresinde ödenmeyen primlere, ilk 3 ay için yüzde 3 gecikme cezası ve her ay için ayrıca yüzde 1.5-2 gecikme zammı alınıyordu ve prim borçları katlanarak artıyordu. Yeni sistemde sigortalılar asgari ücret ile bu miktarın 6.5 katı arasında diledikleri tutar üzerinden primlerini ödeme hakkına kavuştu. Örneğin, kısa bir süre Bağ-Kur kapsamında faaliyette bulunmasına rağmen işyerini kapattığını Bağ-Kur’a bildirmediği için aktif Bağ-Kur sigortalısı ve borçlusu olan kişilerin aslında böyle bir borçları olmamasına rağmen sanal borçlarının olduğu görülmekteydi.

İşte ‘5510 Sayılı Kanun Gereğince Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlardan 5 Yılı Aşan Süreye İlişkin Prim Borcu Bulunanlar İçin Yapılacak İşlemler Hakkında Tebliğ’le kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, 30.04.2008 itibariyle beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu olanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, prim borçlarının ödenmesine ilişkin genel tebliğin yayımı tarihi olan 14 Ocak 2009’u takip eden ay başından itibaren 6 ay içinde (03.08.2009) ödememeleri halinde sigortalılıkları durdurulacak. 6 aylık süre 1 Şubat’ta başlamış olup 3 Ağustos’ta bitecek. Sigortalılıkları geçici 17’nci madde gereğince durdurulanlardan, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi çalışmaları 30.4.2008’den sonra da kesintisiz devam edenlerin sigortalılıkları 01.05.2008’den itibaren yeniden başlatılmaktadır.

TAMAMI ÖDENMELİ

Sigortalılıkları durdurulan sigortalı veya bunların hak sahiplerinin daha sonraki tarihlerde kuruma müracaat ederek durdurulan sigortalılık sürelerinin karşılığı olan prim borcunu ödemek istemeleri halinde Kurum, müracaat tarihindeki 5510 Sayılı Kanun’un 80’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarını sigortalıya veya hak sahibine tebliğ eder.

Tebligat yapılan sigortalı ya da hak sahibi, tebliğde belirtilen borç tutarının tamamını borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödediği takdirde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir. Hesaplanacak borcun tamamının ödenmesi gerekmektedir. Borcun tamamının ödenmemesi halinde durdurulan sigortalılık süresi ihya edilmez ve ödenen tutar müracaat sahibine iade edilir. Bu durumdaki müracaat sahipleri yeniden Kurum’a müracaat edebilir.

Borç nasıl siliniyor?

ÖRNEK 1:

Mehmet bey, 4.10.2000 itibariyle Bağ-Kur sigortalısı olup ve toplam 29.166.-TL borcu var. Mehmet bey 25.566 TL’lik borcunu yasadan yararlanarak sildirmiş ve 1.5.2008 sonrasındaki kısım için 3 Ağustos 2009’dan sonra 3.600 TL ödeme yaparak hizmetine saydırdı. Mehmet bey, silinen kısım için canlandırma yaptırması halinde 20.000 ödeyerek 5.566.-TL avantaj elde etmiş olacaktır. Zira, Bağ-Kur gecikme zammı güncel prim borcundan daha fazladır.

ÖRNEK 2:

30/06/2009 itibari ile Bağ-Kur sigortalısı Ahmet beyin 78 ay karşılığı toplam 30.245 TL Bağ-Kur borcu var. 04/10/2000-17/04/2007 arasında 6 yıl 6 ay 13 gün karşılığı 30.245,87 TL borcu sildirme hakkı var. Borcunu sildirdikten sonra, canlandırma yaptırması halinde 03.08.2009 tarihinden sonra başlayacak bu dönemdeki aylık asgari ücret 693,00 TL üzerinden hesaplama yapılacaktır. Bağ-Kur sigortalısı Ahmet Bey’in yüzde 34 prim oranı üzerinden 78 ay hizmeti karşılığında ise, 78 X (693,00 X %34)= 78X235,62= 18.378,36 TL ödemesi gerekecektir. Bağ-Kur borcu 11.866,64 TL olmak üzere yüzde 40 oranında azalacaktır.