Osmanlı Devleti’nin tüm ülkede yaptığı ilk nüfus sayımına ait kayıtların birebir tercümelerinin ve orijinal belge görsellerinin bulunduğu kitap, 256 sayfadan oluşuyor.

Kitap kapağında şimdiye kadar hiçbir yerde yayınlanmamış olan Osmanlıca Pazar haritası  kullanılmış.

Osmanlıca olarak köy adlarının yazılı olduğu harita, döneminin birçok coğrafi bilgilerini barındırıyor.  Kitapta Pazar’ın eski adı olan Atina isminin etimolojisi detaylıca incelenirken, mitolojik döneme ait tarih de, mevcut kaynaklar ışığında okuyuculara sunuluyor.

Kitabın yazarı Murat Ümit Hiçyılmaz, İlçenin Osmanlı dönemine ait tarihinin, Osmanlı arşivindeki belgelere dayanılarak detaylıca hazırlandığını belirterek, “Böylece ilçemizin görkemli tarihi adına var olan büyük bir eksiklik de giderilmiş oldu. Şimdiye kadar birkaç cümleden ibaret olan Pazar Tarihi, bu kitap sayesinde doyurucu bir seviyede tarih metnine sahip olmuş oldu” diye konuştu.

Şimdiye kadar sadece Trabzon merkez, Akçaabat ve Of ilçelerine ait Nüfus kayıtlarının kitaplaştırıldığını belirten Hiçyılmaz, “Dolayısı ile bu tip prestij kitaplar arasında Pazar’ın tarihine ışık tutacak bir eserin de yer alacak olması Pazar’lılar için büyük şanstır. Gelecek nesillere derli toplu bir eser bırakılacağı düşünüldüğünde bu çalışmanın kıymeti de ortaya çıkacaktır.” dedi.

Pazar’lı iş adamı Yüksel Kalaycı’nın yardım ve destekleri ile yayın hayatına kavuşan eserin sınırlı sayıda basıldığını da ifade eden Hiçyılmaz, “Kitapta, 1842 yılında ilçemize ait köylere ve tüm sülalelere ait ilginç bilgiler var. Nüfus kayıtları sayesinde köylerimizin, o tarihteki imamlarını ve muhtarlarını, köylerde bulunan sülaleleri, askere gitmiş olan insanları ve gurbette çalışan atalarımızı öğrenebileceğiz. Hatta kendi ailelerimize ait dedelerimizin fiziki olarak tiplerini ve özürlülük durumlarını bile tespit edebileceğiz.” şeklinde konuştu.

Eserde nüfus kayıtlarına dayanılarak birçok tarihi istatistik bilgi de hazırlanmış. Bu bilgilere göre; insanların yaş dilimleri köy köy derecelendirilerek ilgi çekici bilgilere ulaşılmış. Bu konunun önemine de değinen yazar Hiçyılmaz, “Okuyucular, kitapta çok ilginç bilgiler bulabilecek. Örneğin kayıtlarda Pazar’ın tamamında 70 yaşın üzerinde sadece 5 kişi görünüyor. Bu durum, derinlemesine düşünüldüğünde fazlasıyla yürekleri sızlatan bir tablo. Çünkü 1840’lı yıllar Ruslarla art arda yapılan savaşların durulma dönemi. Köylülerimiz, o kadar çok savaşa katılmış ki, Pazar’ın tamamında sadece 5 ihtiyar yaşıyor. Diğer taraftan nüfus sayım esnasında 10 yaş civarındaki birçok çocuğun da askerde olduğu görülüyor. Bu tablo atalarımızın nasıl bir dönem yaşadıklarını göstermesi bakımından çok önemlidir.” ifadelerini kullandı.

Yeni doğmuş bebeklerin bile kayıt edildiğini belirten Hiçyılmaz; “Kayıtlarda o yıllarda atalarımızın hangi isimleri kullandıklarını da inceleme şansına sahibiz. En çok Ali isminin kullanıldığını tespit ettiğimiz Pazar’da, ilginç bulduğumuz diğer bir husus ise Karadeniz ile özdeşleştirilen Temel isminin o tarihlerde hiç tercih edilmemiş olması durumudur” dedi.

Kitapta, 1842 tarihinde Pazar’a bağlı bulunan Şilerit, Nohadiğa, Cabat, Kukulat, Laroz, Tordivat, Cunbat, Venek, Avramit, Melyat, Zelek, Surminat, Koksovat, Aranaş, Carcivat, Çitat, Nohlapso, Sulet, Haçkun, Hunar, Haçapit, Bogina, Talvat, Yukarı Bulep, Aşağı Bulep, İlastas, Apso, Petre-Nikola, Zağnat, Lamgo, Papat, Sarişka, Hotri, Abdioğlu, Paniçi, Cigetöre, Hudisa, Kuzika, Mamaçivat, Kostanivat, Sapu, Çukita, Haku, Papilat ve Dadivat köyleri ile o tarihte Hemşin’e bağlı bulunan Çingit, Meleskur, Melmenat ve Açaba köylerinin nüfus kayıtları bulunuyor. Bu da Pazar’ın tamamında bütün köylerimizdeki sülale ve şahısların tek tek kayıt edildiği anlamına geliyor.

Kısıtlı sayıda basılan kitabın, Pazar’da bulunan Tekbir Kırtasiye’den temin edilebileceğini belirten yazar, bu tip yerel tarih araştırmalarının bundan sonra da devam edeceğini ifade etti.

Kitap temini için;

Tekbir Kırtasiye Tel: 0541 861 53 53