Ülkemizde hastalar hastaneye gidip tedavi ile ilgili sıkıntıları yaşamak yerine ağrı veya acı çekmeyi yeğliyor. Çünkü, randevu alımıyla başlayan sıkıntılar tedavi sürecinin sonuna kadar devam ediyor. Her ne kadar sağlık sektöründe gelişmeler yaşansa da sorunlar bitmiyor. Hastaların doktorla ilgili sıkıntıları ise maalesef ilk sıralarda yer alıyor. Doktorundan hastalığı ile ilgili bilgi alamadığından hatta hastalığının bile ne olduğunu öğrenemediğinden yakınıyor pek çok hasta. Oysa hem etik hem de hukuki olarak hastanın bilgi edinme hakkı garanti altına alınmış. Bunun gibi hastaların bilmediği birçok hak mevcut. Hastanelere yolu düşenlerin sık dile getirdikleri önemli bir sıkıntı da usulsüz ve yasak uygulamalar. Örneğin ameliyat olan bir hastadan doktorun "bıçak parası" ya da yatan hastadan "yatak parası" istemesi gibi. Fakat hastaların “yeter ki işimiz görülsün, hastamıza iyi bakılsın ne kadar isterlerse veririz" deyip boyun eğmesi de doğru bir davranış değil. Böyle bir durumla karşılaşan hastanın asıl yapması gereken şey hemen bir dilekçe yazarak ‘Hasta Hakları’ birimine durumu iletmesi.
Sağlık sektöründeki yeniliklerle beraber artık hemen hemen bütün hastanede "Hasta Hakları "birimleri mevcut. Hasta Hakları birimleri bütün bu şikâyetlerle ilgileniyor ve hastanın derdine çare arıyor. Ancak işin içine tıbbi zarar ve ticari çıkar girerse bu durumla da disiplin şubesi ilgileniyor ve durum hukuki boyut kazanıyor. Disiplin şubesi bir soruşturma başlatarak araştırma ve inceleme süresi sonrasında gerekli cezayı veriyor. Şimdi burada unutulmaması ve göz ardı edilmemesi gereken bir konu da doktorların da birtakım haklarının bulunması. Ancak bugün biz burada hastaların bilmesi gerekenleri vurgulamak istedik. Bunu yaparken de İl Sağlık Müdürlüğü Hasta Hakları Genel Koordinatörü Gülsüm Önal, Hasta Hakları Derneği Başkanı avukat Zeki Sadunoğlu ve Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği Başkanı Leyla Ezgi'nin görüşlerine başvurduk. Bir anlamda hastaya rehberlik edecek bu bilgileri sadece okumak, bilmek değil uygulamak daha önemli.
--------------------------------------------------------------------------------
EN ÇOK ŞİKÂYET EDİLENLER
* “Hasta Hakları” birimlerine yapılan başvuruların ilk sırasında "randevu alamadım sıra bulamadım" şikayetleri yer alıyor.
* Hastalar ikinci olarak da doktorların ilgisizliğinden yakınıyor. Yani "doktorum reçete yazıp gönderiyor, ne hastalığımın ne olduğunu ne de ilaçları nasıl kullanacağımı bilmiyorum" diyor.
* Hastalar doktor dışında sağlık personelinin kaba davranışlarda bulunmasından da şikayet ediyor.
* Hastane personelinin yakınlarını sıra bekletmeden tedavi ettirmesi hastaları çileden çıkarıyor. Ayrıca pek çok hasta, hastanelerdeki bürokrasinin aza indirilmesinden yana.
* Özellikle kamu hastanelerinde telefonla randevu almak tam bir işkence. Randevularda kontenjanın ilk yarım saat içerisinde dolması da ayrı bir sıkıntı oluşturuyor.
* Özel hastaneler SSK'lı hastaları indirimli tarife üzerinden muayene ediyor, ancak hastalar bu hastanelerin bazılarında yine "SSK'lı hasta" muamelesi gördüklerinden yakınıyor.
* Hastalar hâlâ hastanelere gidince nereye nasıl başvuracaklarını bilmiyor ve danışma görevlilerindeki bilgi eksikliğinden yakınıyor.
* Kamu hastanesinde 5 dakikada muayene edilip gönderilen hastalardan, özel hastaneye gittiğinde birçok tahlil ve tetkiklerin istenmesi kafaları karıştırıyor.
* Kamu hastanelerinde çalışan bazı doktorlar hastanelerin güvensizliğini vurgulayarak, hastaya muayenehanesine gelmesini öneriyor. Hatta bazı insafsız doktorlar, hastanın tahlillerini hastanede yaptırmada kolaylık sağlayacağı vaadiyle hastayı özel muayenesine çekiyor.
* Hastalar özellikle İstanbul'daki hastanelerin nerede olduğunu ve nasıl gideceğini bilmiyor. Oysa bu hizmeti veren internet sitelerinden yararlanabilirler. Bu konuda www.hastane.tr.net hastalara rehber olabilir.
--------------------------------------------------------------------------------
RANDEVU NASIL ALINIR?
:: Her hastanenin randevu sistemi gelişmiş durumda değil. Şu anda en çok kullanılan telefonla randevu sistemi. Ancak hastalar, telefonla randevu alabilmek için dakikalarca telefon başında beklediklerinden ve telefon düştüğünde de yer kalmadığından yakınıyor. Üstelik bir sonraki güne randevu almak için tekrar aramak gerekiyor.
:: Randevu sistemi olmayan hastanelerde yine uzun kuyruklar oluşuyor ve hasta, sıranın kendisine gelmesi için saatlerce bekliyor hatta bazen sıra bile gelmiyor.
:: Devlet, bazı kamu hastanelerinde telefonla randevu sistemi başlattı. Bu sistem özel hastanelerde de uygulanabiliyor. Ayrıca bazı hastanelerde internetten ve cep telefonundan randevu alınabiliyor.
--------------------------------------------------------------------------------
HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ
* Bütün hastalar sağlık hizmetinden faydalanabilir.
* Hastalar eşitlik içinde yani ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet almalı.
* Hasta, her türlü hizmet ve imkanın neler olduğunu öğrenmeli.
* Hasta, istediği sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.
* Hasta, sağlık personelini seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.
* Hasta, sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı olarak isteyebilir.
* Hasta, gizliliğe uygun olan bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almalı.
* Tıbbi müdahalelerde hastanın rızanın alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmalı
* Hasta tedaviyi reddedebilir ve durdurulmasını isteyebilir.
* Hasta sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almalı.
* Hasta dini vecibelerini yerine getirebilme hakkına sahip.
* Hasta saygı, itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli sağlık hizmeti almalı.
* Her türlü hijyenik şartlar sağlanmış, gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenler giderilmiş bir ortamda sağlık hizmeti almalı.
* Hasta kurum ve kuruluşlarca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul edebilir.
* Hastanın refakatçi bulundurma hakkına sahip.
* Haklarının ihlali halinde, her türle başvuru, şikayet ve dava hakkını kullanmaya hakkı var.
--------------------------------------------------------------------------------
HASTASINIZ!
PEKİ BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
* Hastalar en çok "Doktorum beni dinlemeden alelacele reçete yazıp gönderdi" şikayetinde bulunuyor. Oysa unutulmamalı ki reçete yazmak doktorluk değil.
* Hastanın hastalığı ile ilgili her türlü bilgiyi edinme ve tedavi seçeneklerini bilip, istediği tedaviye karar verme hakkı bulunuyor. Ayrıca tedavi süresince nelerle karşılaşacağını, ilaçların yarar ve zararlarını bilerek kabul ya da reddetme yetisi de bulunuyor.
* Tedavi kontrollerinin belirli bir süresi bulunmuyor, ancak bunu hasta ile doktor beraber belirleyebilir.
* Özellikle kamu hastanelerinde hasta nereye gideceğini ve nerede tedavi olacağını bilemiyor. Bunun için hastanelerin 'danışma' birimlerinde mutlaka hastayı yönlendirecek ilgili görevlilerin bulunması gerekiyor.
* Her hastanenin kendine ait geliştirdiği bir takım kuralları olabilir. Hasta bu kuralları danışma biriminden öğrenip, ona göre hareket etmesi gerekir. Örneğin; ziyaretçiler hastane kurallarına bağlı olarak kabul edilir.
* Sağlık çalışanlarının sağlık hizmetlerinden öncelikle yararlanma hakları unutulmamalı. Yani hasta bir hekim veya sağlık mensubu ne kadar kısa sürede sağlığına kavuşursa bu toplumun yararına olur. Ancak akrabalarını da öncelikli yapmak isteyen sağlık mensuplarına göz yumulmamalı ve gerekli yere şikayet edilmeli.