Trabzon Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Cemil Pehlevan, fındık başta olmak üzere 300’den fazla bitkide zarara ve ürün kaybına yol açan ‘Kahverengi Kokarca’ böceği ile mücadele çalışmalarının kamu, STK’lar, üretici kuruluşları ve bu konuda uzmanlaşmış ilaçlama şirketleri birlikteliğinde koordineli bir şekilde yapılması gerektiğini belirtti.

Önümüzdeki yıllarda bu böceklerin ülke tarımında büyük zararların yanı sıra ekolojik dengeye de zarar vereceğine dikkat çeken Trabzon Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Cemil Pehlevan, “Son zamanlarda bölgemizde yoğun bir şekilde görülmeye başlayan nüfusu ve nüfuzu hızlı bir şekilde artan üç böcek; Ricania simulans (Yalancı kelebek, Vampir kelebek) ,Anoplophora chinensis (Turunçgil Uzun Antenli Böceği) ve Halymorpha Hallys (Kahverengi Kokarca). Bu böceklerin hepsi de birbirinden daha zararlı. Önümüzdeki yıllarda ülkemizde tarımsal üretimde çok ve bu böceklerle mücadelede çok büyük ekonomik kayıplar yaşayacağımız kaçınılmaz bir gerçek. Sadece ekonomik kayıp değil aynı zamanda ekolojik dengenin ve yaşam kalitemizin bozulacağını unutmayalım. Biz ise hala tehlikenin ya farkında değiliz ya da anlamak istemiyoruz. Yüzeysel bakıyoruz, bir şey olmaz ile geçiştiriyoruz. Trabzon Ziraat Mühendisleri odası olarak tehlikeyi görüyoruz. Kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirmek istiyoruz” dedi.

Dünyada 500 istilacı böcek ve akar türü bulunduğunu bunların çoğunun bitkilere zarar verdiğini kaydeden Pehlevan, “Halymorpha Hallys (Kahverengi Kokarca); polifag istilacı bir zararlıdır. İstilacı yabancı türler, hem doğal hem de tarımsal ekosistemler üzerinde çok sayıda olumsuz etkiye neden olmakta, ciddi ekonomik kayıplara ve olumsuz çevresel etkilere yol açmaktadır. Dünyada 500 istilacı böcek ve akar türü olduğu ve bunların çoğunun bitki zararlıları olarak tanındığı belirtilmektedir. Bu böceklerin yıllık ürün kayıpları 13 milyar doları bulmakta ve bu türlerle mücadele kapsamında da miyarlarca dolar harcanmaktadır. Kahverengi Kokarca böceğinin yayılması ve çoğalması çok kolay ve hızlı bir şekilde olmaktadır. Türkiye'nin Kuzeydoğu sınırını Gürcistan'dan doğal yollarla ülkemize 2017 yılında geçiş yapmış 2018 yılında; Artvin merkez ve Kemalpaşa, Hopa, Borçka, Arhavi ilçeleri ile Rize'nin Fındıklı ilçesindeki tarım ve ormanlık alanlarında tespit edilmiş, 2019 yılında ise tüm Karadeniz sahil kesimlerinde görülmeye başlamıştır. Uçuş mesafesinin 67 ve 75 km olduğu düşünüldüğünde yayılış hızı bizi ürkütebilir. Aynı zamanda ticaret malları ve transfer taşımacılıkla da çok uzak yerlere de taşınma riski bulunmaktadır. Şu an bulunduğu alanda konukçu fazlalığı nedeniyle yayılışı yavaş gerçekleşmektedir. Kahverengi Kokarca böceği polifag bir zararlı olup 300'e yakın bitki türünde zarara sebep olmaktadır. Beslendiği türler arasında meyve ağaçlarında kayısı, kiraz, şeftali, erik, elma, armut, turunçgiller, dut, hurma, kivi, çalılardan ahududu, böğürtlen, üzüm; baklagillerden fasulye, bakla ve bezelye; tarla bitkilerinden şeker pancarı, mısır; orman ağaçlarından akçaağaç ve söğüt; süs bitkilerinden kelebek çalısı, hanımeli, leylak, sebzelerden; domates, salatalık ve biber birçok yabancı ot çeşidi sayılabilir” diye konuştu.

"Meyve ve sebzelerin tadını değiştiriyor"
Söz konusu böceklerin meyve ve sebzelerin kalitesini düşürdüğünü ifade eden Pehlevan, “Bitkideki zararı emgi yaparak bitkilerin tüketilen kısımlarının en başta tadını bozarak, şekil ve renk bakımından meyve ve sebzelerin kalitesini düşürmektedir. Zararlının yoğunluğu fazla olduğunda ciddi verim kayıpları oluşmaktadır. İlimiz ve bölgemiz acısından en büyük tehdidi de ülkemizin ihracatında önemli paya sahip fındık tarımında oluşturmaktadır. Zararlı ile mücadele yapılmazsa fındığının tadını ve şeklini bozarak dünya pazarında Türk fındığının kalite değerinin sarsılmasına ve ciddi ihracat kaybına neden olacaktır. Komşumuz Gürcistan'da 2016 yılında görülmeye başlanan bu zararlı Gürcistan’ın fındık tarımına çok ciddi zararlar vermiş olup, bugün Gürcistan dünya pazarına fındık ihraç edemez olmuştur. Böylesine tehditkar olan bu zararlı ile hızlı bir şekilde topyekun mücadele edilmelidir. Kışı ergin döneminde, ağaç çatlaklarında, evlerde, ağırlarda, depolarda geçirir. İlkbaharda havaların ısınmasıyla Mart sonu Nisan'ın ilk haftalarında kışlama alanlarını terk ederler. Mayıs-Haziran aylarında beslenme ve üreme alanlarında gözlenebilirler. Dişiler Haziran-Ağustos aylarında yumurta koymaya başlarlar. Yaptığımız çalışmalarda, dişi erginlerin 1. generasyonunu yükseltiye bağlı olarak 78-96 günde tamamladığı tespit edilmiştir. Temmuz sonu, Ağustos başı gibi başlayan 2. Generasyon Eylül ayının sonunda tamamlayıp ergin olarak kışı geçirmektedir” şeklinde konuştu.

"Zararlılarla kolay ve zahmetsiz mücadele yapılabilir"
Zararlılarla kolay ve zahmetsiz mücadele yapılabileceğini belirten Pehlevan, “Kışlama döneminde ev, ahır ve depo gibi kapalı alanlarda olan bu zararlılarla en kolay ve zahmetsiz mücadele bu dönemde yapılabilir. Zararlı ile mücadelede kültürel, biyolojik, biyoteknik, kimyasal mücadele yöntemleri uygulanmalıdır. Kışlama döneminde uyku halinde olduğundan kolaylıkla tespit edilip elle toplanmak suretiyle kültürel mücadele Mart- Nisan aylarında böcekler kışlama döneminden çıkıp açık alanlara beslenmeye çıkma zamanlarında yoğun olarak görüldükleri yerlere feromen tuzaklar asılarak biyoteknik mücadele yapılabilir ya da yoğun bulunduğu kapalı alanlar uzman ekiplerce insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde ilaçlanarak kimyasal mücadele yapılabilir. Mücadele çalışmaları vatandaş, kamu, STK ve üretici örgütleri ile bu konuda uzmanlaşmış ilaçlama şirketleri birlikteliğinde koordineli bir şekilde yapılmalıdır. Vatandaşlarımıza kurumumuz tarafından yapılan tanıtım çalışmaları neticesinde, vatandaşlarımız ve üreticilerimiz böceği tanımış olacak ve gördükleri yerde ilgili kurumlara bildirerek mücadele çalışmalarına katkı sağlamış olacaklardır. Kimyasal mücadele konusunda hizmet veren ilaçlama şirketleri bulunmaktadır. Evimizde, iş yerimizde, ahırlarda, depolarda, kamu binalarında tespit edildiğinde mutlaka bu ilaçlama şirketleri ile irtibata geçilmeli ve görüldüğü yerler uygun zamanda, uygun ilaçlama teknikleri ile ilaçlanarak kimyasal mücadele yapılmalıdır. Kimyasal ilaçlama tehlikeli ve riskli olduğundan vatandaşlarımızın muhakkak uzman ekiplere müracaat ederek ilaçlamayı bu uzman ekipleri yaptırmaları kendi sağlıkları açısından çok büyük önem arz etmektedir. Tarım alanlarında Nisan ayı itibari ile görülmeye başlayan zararlı hareketli olduğu dönemde eradikasyon çalışması yapılmalıdır. Eradikasyon çalışması böceğin görüldüğü alanların tekrarlanarak yoğun bir şekilde ilaçlanması şeklinde yapılmaktadır. Eradikasyon çalışması kapsamlı bir çalışma olup, çalışmaya tarım alanı olan yerlerde üreticilerimizin, belediyelerimizin ve kamu kurum ve kuruluşlarının katkı sağlaması, çalışmanın çabuk sonuç vermesi ve mücadelenin etkin bir şekilde sürdürülmesi açısından önem arz etmektedir. Mücadelede vatandaşlarımız ve üreticilerimiz böceğin görüldüğü yerlerdeki il ve ilçe teşkilatlarımıza haber vermesi çok önemlidir” ifadelerini kullandı.