İZLENİMLER
ZEKİ SANCAK/TAKA
1989 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra sınır komşularımız da değişti. 70 yıllık esaretten sonra bağımsızlığını kazanan Gürcistan artık Rusların adını bile duymak istemiyordu. İlk sıralar Sarp Sınırı Kapısı’nın Rus askeri koruyordu.

Daha sonra Gürcüler ABD’ye yaklaştıkça Rusya’dan uzaklaşmaya başladı. Geçen yıl yaşanan Rus işgali Ruslara olan tepkiyi Gürcistan’da adeta infial yaratmış. Gürcistan tamamen ABD’ye angaje olmuş.

Can Güvenliği Yoksa…
Sarp Kapısı açıldıktan sonra 1996 yılında hem gezi hem de bir iş nedeniyle Gürcistan yolculuğu yapmıştım. Yıllarca sosyalist sistemle yönetilen ve ardından dağılan Sovyetler Birliği’ne girmek bizim için farklı bir duyguydu. Ancak can güvenliğinin olmadığı bir ülke ne kadar güzel olursa olsun, ilgi çekmez. Turist kazandırmaz. Eduard Şevardnadze ve Aslan Abaşidze dönemi Türk –Gürcü iyi ilişkileri anlamında ne kadar iyi olursa olsun, özellikle rüşvetin ve talanın en yüksek oranda yaşandığı dönem oldu. Tabi bunda olumsuz hayat şartları ve işsizliğin çok önemli etken olduğunu da unutmamak gerekiyor.

İlk İcraat: Rüşveti Yok Etmek
Gül devrimi ile Şevardnadze ve Abaşidze gidince Saakaşvili veVarshalomidze geldi. İşte en önemli sorun olarak ortaya konulan rüşveti yok etmek ilk icraatları oldu. Rüşvet alan polis hemen 7 yıl cezaya çarptırılıyor ayrıca ailesinden hiçbirinin bir daha polis olması da yasaklanıyor. Bu arada bu resmi bir bilgi değil ama rüşvete adı karışan 5 bin polis de görevden uzaklaştırılmış. Rüşvetin ortadan kalkması çok güzel ama yine de Gürcistan’da her şey güllük gülistanlık değil. Hala liberal ekonomiye geçişin sorunlarını yaşıyor. Yine de geleceği parlak görülen bir ülke…

2 günlük bir Batum gezimiz oldu. Gürcistan Trabzon Başkonsolosluğu tarafından organize edilen Karadenizli gazetecilerin bulunduğu geziye davet edildik. İşlerimizin yoğunluğuna rağmen uzun zamandır görmediğimiz Batum’u ve oradaki durumu bizzat görmek istedik..

“Gürcistan’a Hoş Geldiniz”
Özellikle Buket gemisi ve kaptanına verilen ceza sonra ülkemizde oluşan kötü imajı silmek istiyordu Gürcü yetkililer, bu gezide bizlere hem Batum’u gezdirecekler hem de oradaki hem Türklerle hem de Gürcülerle sorunlar üzerine konuşmak üzere özel otomobille yola girdik. Kuzey TV Genel Müdürü Serkan Yoldaş, Karadeniz Gazetesi’nden Asım Kemal Güner, Çay TV’den Halil İbrahim İleli ve ben birlikte Trabzon’dan hareket ettik.

2.5 saatte Sarp Sınır Kapısı’na vardık. NTV’den Ahmet Kayacık’ta özel otomobiliyle geldi. Gürcistan Trabzon Başkonsolosluğu Ticaret ve Turizm görevlisi Osman Çalışkan ve Konsolos Teymuraz Kereselidze bizi kapıda karşıladılar. Türk tarafının Emniyet Amiri bizi güler yüzle karşıladı, işlemleriniz iki dakika içinde halledildi. Ayrıca Acara Başbakanı Protokol Müdür Yardımcısı Gela Bolkvadze de bizi karşılamaya geldi. Gürce kapısında hiç aranmadık bile. 5 dakikada karşıya geçtik. Polis gülen yüzle “Gürcistan’a hoş geldiniz” diyerek giriş yaptık.

Ne İnternet Var Ne De Telefon!
Daha içeri girer girmez birkaç Gürcü sorunlarını anlatmaya başladı. Türk gümrük yetkililerinin kendilerine zorluk çıkardıklarını ve saatlerce beklemek zorunda kaldıklarını şikayet ettiler. Gümrükçülerin çay içme veya tuvalete gitme bahanesiyle işi aksattıklarını bu durumda kendilerini mağdur olduklarını ifade ettiler. Bizi karşılamaya gelen Gürcü yetkililer de böyle bir olayın Gürcü gümrüğünde asla olamayacağını ve çay içmeye giden görevlinin yerine hemen bir başkasının geçtiğine işaret ettiler. Bizim gümrükçülerin dikkatine…!

İntourist otele ait bir minibüsle kalacağımız San Apıro oteline geldik..Otel sahilde.Yeni yapılmış bir otel olması sebebiyle biraz eksikleri var. Odalarda telefon ve internet yok!

Yeşil Bir Kent: BATUM
Otele yerleştikten sonra hemen şehir turu atmak istedik. 150 yıllık tarihi olan Batum’da yeşil itinalı bir şekilde korunmuş. Geniş caddeler tarihi binalar ayrı bir güzellik katmış Batum’a…Akşam saatlerinde dikkatimizi çekti. Işıklandırmaya müthiş önem veriyorlar. Özellikle güzel binaların ışıklandırması süper…

Shreton, Batum sahilinde öyle bir otel yapmış ki adeta kentin simgesi haline gelmiş. 23 katlı ve saat kulesi şeklindeki otelin ışıklandırması da mükemmel olmuş. 50 milyon dolara malolan otel önümüzdeki aylarda faaliyete geçecek. Otelin asansörleri hariç diğer tüm malzemesi Türkiye’den getirilmiş. Bir sonraki gün sputni Otelin terasından kente bakarken Shreton otelin siluetinin kente ne kadar güzellik getirdiğini anlamak mümkün..

Bir Kuşun Sütü Eksik!
İlk akşam sahilde Acarusahli adlı otantik bir restorantta konuk ettiler bizi. Yemeğin ev sahipliğini Acara Ekonomi ve Maliye Bakan Yardımcısı Sulkhan Jortmenadze yapıyor Dolayısıyla Tamata da o oluyor. Yani neyin şerefine içileceğine o karar veriyor.
Gürcistan’ın yemek kültürü gerçekten güzel ve bize benzer. Masada kuşun sütü eksik!
Mantar, et sote, Haçaburi, dana şiş ve çok sayıda meze var masada. Ayrıca Gürcistan dünyanın en iyi maden suyu olarak kabul edilen Borjomi’ye sahip. Bunun yanında armut suyu da masalardan eksik olmuyor. Ancak ne çorbaya ne balığa kesinlikle limon kullanmıyorlar. Baharatı seviyorlar.

Haberlerden Rahatsızlar!
Yemekte bizi davet etme nedenlerini sorduk.Son günlerde Karadeniz bölgesindeki görsel ve yazılı medyada çıkan olumsuz haberlerden rahatsız olduklarını bizleri davet ederek eğer bir sorun varsa perinde tespit etmemizi istediler.Özellikle Trabzon Konsolosu Kereselidze bu olumsuz havanın dağıtılması için her şeyi konuşmak gerektiğine inanıyor.Kerselidze özellikle Buken gemisinin kaptanının işgal edilen ve sadece Rusya tarafından tanınan Osetya’ya petrol götürdüğü için tutuklandığını, aynı firmanın birkaç kez uyarıldığına dikkat çekiyor.Gürcistan yasalarına herkesin saygısı olması gerektiğine vurgu gemi kaptanının “suç işledim, hata yaptım, pişmanım” ifadesinden sonra serbest kaldığını ancak Türkiye'ye dönünce yeniden suç işlemediğini ifade etmesinin şaşırtıcı olduğunu anlatıyor.

“Türkiye Bizim İçin Önemli”
Konsolos Kerselidze 9 yıldan bu yana Türkiye’de kalıyor.Ankara’da askeri ataşe olarak görev yapmış. Türkçe biliyor ve tercümanlık yapıyor. Aynı zamanda albay..Tabi bizlerde Türk vatandaşlarına Gürcistan’da yapılan haksızlıkları hatırlatıyoruz.Tüm samimiyetleriyle sorunları ortadan kaldırmak istediklerini ve Gürcistan’ın Türkiye’ye büyük önem verdiğine değiniyorlar.Ayrıca geçen yıl yaşanan Rus işgali sırasında Türk Kızılay’ının hemen yardım gönderdiğini hatırlatıyorlar ve minnettar olduklarını söylüyorlar.

“Turizmci Değil Gazeteciyiz”
Sorularımızla Gürcü yetkilileri sıkıştırmaya çalışıyoruz, masada Rizeli bir turizmci arkadaşımız var. ”Gerek yok böyle ortama” diyerek bizi uyarıyor. Biz de turizmci değil gazeteci olduğumuzu hatırlatıyoruz arkadaşımıza!

Yemek sonrası 100 metre ilerideki Şadrevan(su dansı) gösterisine gidiyoruz. Sahilde yapılan yapay gölde müzik eşliğindeki ışık gösterisi göz kamaştırıcı bir seyir ortaya çıkarıyor. Sanıyorum yakın zamanda Trabzon Belediye Başkanı Gümrükçüoğlu da aynı sistemi Zağnos Vadisi’ne kuracak. Çok ilgi çeker.

Acara Başbakanı Levan Varsalomidze Türk gazetecileri kabul etti ve tüm Türkleri ülkesine davet etti.Programımızın 2. gününde Acaristan Özerk Cumhuriyeti Başbakanı Varshalomidze’nin konuğu olduk.

Başbakan Varshalomidze 37 yaşında ve bekar. Saakaşvili’nin üniversiteden sınıf arkadaşı. Her ikisi de Ukrayna’da uluslar arası ilişkiler üzerine eğitim almışlar. Kabul odasının alınmamızın hemen ardın Başbakan Varshalomidze bizi samimi bir şeklide kabul etti.

Son 5 yıl içinde önemli reformlara imza attıklarını belirterek sözlerine başlayan Başbakan Varshalomidze şöyle devam etti: 

“20 yıl önce her yerde problem vardı. Önemli değişiklikler yaptık. Şimdi vizesiz geçişi başlattık. Bundan sonra hedefimiz 72 saatliğine pasaport olmadan Türkleri ülkemize kabul etmek istiyoruz. 

Turizm Konusunda Rakip Değiliz
Yeni yapacağımız yolla kışın da kapıyı sürekli açık tutarak canlılığı artıracağız. Çok sayıda ortak projemiz var. Bu projeleri hayata geçirerek burayı herkesin gelmek istediği bir yer olarak yapmak istiyoruz. Türk işadamları Batum’da hatırı sayılır yatırım yapıyorlar. 2007 yılında Batum’a 25 bin kişyi geldi. 2008’de savaş nedeniyle büyük azalma oldu. 2009 yılında ise 60 bin kişi geldi. Karadeniz Bölgesi’nin vali ve belediye başkanlarıyla sürekli işbirliği halindeyiz. Birlikte çalışmalıyız. ”

Batum’da yatırım yapan Türk şirketlerine müthiş indirimler ve muafiyletler verdiklerinin altını çizen Başbakan Varshalomidze ücretsiz arsa ve verdiklerini de hatırlattı.

2012’da 1. 5 Milyon Turist Bekliyoruz
İşsizliğin en önemli sorun olduğunu söyleyen Başbakan istihdamı artırmak için tüm imkanları denediklerini özellikle yabanca yatırımcıyı getirmek için büyük imkanlar tanıdıklarını ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

“Batum’u tüm Karadeniz’in tatil için geldiği bir turizm merkezi haline getirecğiz. Bu konuda alt yapı çalışmalarımızı yapıyoruz. 2012 Yılında 1. 5 milyon turist bekliyoruz. 4 yıl içinde kış turizmini geliştirmek için kayak merkezi kuracağız. Yazın deniz,kışın kayak ile Batum herkesin gelmek istediği bir yer olacak. Acara’da 3 adet milli park varb. Dördüncü parkın yarısı Gürcistan’da yarısı ise Türkiye’de olacak(Camili’de). Tüm Türk girişimcileri Batum’da yatırım yapmaya çağırıyoruz. Onlara her konuda garanti veriyoruz, tüm desteğimizi vereceğimizin de sözünü veriyoruz. ”

Yatırımcılara Çağrı Yaptı
Gürcistan’da istikrarın sağlandığını ve bir hukuk devleti olduğunun da altını çizen Başbakan Varshalomidze yatırım yapmak isteyenlerin hiçbir şeyden tereddüt etmemelerini sözlerine ekledi.

Kapıya çıkışımızda birkaç Gürcü minibüsçü bizi kapıda bekliyor. Türk tarafıyla yaşanan sorunları bize aktarmaya çalışıyorlar. Kredi çekerek minibüs aldıklarını belirten minibüsçüler.Türkiye’ye girişlerinde birçok sorunla karşılaştıklarını özellikle gümrükçülerin kendilerine zorluk çıkardığını söylüyorlar. Türk minibüslerin Hopa’dan Batum’a rahatlıkla gidip gelmelerine rağmen aynı uygulamanın kendilerine yapılmamasına içerliyorlar. Anladığımız kadarıyla Hopalı minibüsçülerle bizim minibüsçüler arasındaki rant kavgası büyümeden olaya yetkililerin müdahale etmesi gerekiyor.

Göz Yaşartıcı Tablo
Batum’da sorunlarını anlatan Gürcülerin büyük bir çoğunluğu Sarp Sınır Kapısı’nda insan yerine konulmadıklarını, aşağılandıklarını, işlerinin yavaş görüldüğünü ve potansiyel suçlu muamelesi gördüklerinden yakınıyorlar.

Ülkemize gelen turistlere özellikle gümrükçülerin daha güleryüzlü ve sorun çıkarmadan insanca muameleyle karşılamaları için gereken önlemleri almak Türk hükümetinin en önemli görevi olacak.

Yine bir lokanta çıkışında göz yaşartıcı bir tablo ile karşı karşıya kaldık. Batum’da oturan 4 müslüman bayan Türkiye’ye girişlerine izin verilmediğini şikayet ettiler. Hatta birinin kızı Kemalpaşa’da bir gence kaçmış. Bir hafta sonra düğünleri var. Ama kızını görmeyle gidemiyor. Gerekçe yok, Türkiye’ye girişinin engellenmesinin nedenini de kendisine açıklamıyorlarmış. Pasaportlarının fotokopilerini çekip Gürcü yetkililere verdiler. Eğer onlar Türkiye’de bir suç işlemişlerse cezasını çektirseydiler ya!
Bu konuyu dönerken kapıda sormayı planlamıştık ama fırsat olmadı. Yani sadece Türklerin sorunu yok bizden fazla Gürcüler Türkiye’de ve Sarp sınır kapısında sorunlarla karşı karşıya kaldıklarını anlatıyorlar.

Başbakan Levan Varshalomidze’nin ardından Batum Belediye Başkan 1. Yardımcısı Avto Darchia konuk gazetecileri kabul etti.

Başkan Yardımcısı Darchia çok eski bir kilisenin doğum günü nedeniyle o günün bayram olması nedeniyle kimsenin çalışmadığına dikkat çekerek, bizleri 24 saat karşılamaya hazır olduklarını ifade ederek samimiyetini ortaya koydu. 

Türkiye’ye en yakın liman şehri olan Batum’un 150 bin nüfuslu bir kent olduğuna dikkat çeken Başkan Yardımcısı Darchia sözlerini şöyle sürdürdü: 

“Batum dünyada ilk kez serbest ticaretin yapıldığı bir kent.Botanik bahçesi , denizi , limanı ve dağıyla her zaman turistlerin ilgisini çekecek bir şehir.Yeşile büyük önem veriyoruz.Yakın zaman içerisinde sahilde 2.5 km uzunluğunda bir park yaptık. Bu park ile ödül aldık.
Batum’un en önemli sorunu altyapı. Altyapı çalışmalarını Türk firmaları yapıyor.Toplam 74 milyon Euroluk yatırımın 2 milyon Euroluk kısmını bir Türk firması yaptı.Batum Havalimanının TAV 35 milyon Eruo, Sheraton oteli ise 50 milyon dolara maloldu. Yakında hizmete açılıyor.Önümüzde iki büyük projemiz var. Birincisi 27 milyon Lari park inşaatı, ikincisi ise Eski Batum projesi ise 23 milyon Lari’ye mal olacak.Yeni parkın granitinin tamamı (29 bin ton) Türkiye’den alındı”

Eski Batum’a 200 Milyon Euro Harcanıyor
En önemli projelerinden birisi olan Eski Batum için bugüne kadar 25 milyon euro harcadıklarını ifade eden Başkan Yardımcısı Darchia bu projeye toplamda 200 milyon euro harcayacaklarını ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

Belediye Bütçesi 5 Yılda 5 Kat Arttı
“5 yılda Batum Belediyesi’nin bütçesi 3.700 Lari’den 200 milyon Lari’ye çıktı.Rüşveti ortadan kaldırınca kaynaklarımız arttı.Batum’la Trabzon dost ve kardeş şehirdir.Burdan Karadenizli tüm belediye başkanları ve valilerine selamlarımı iletiyorum ve ortak projelerde birlikte olmak istiyoruz” 

Trabzon Değişmiş…
En son 16 yıl önce Trabzon’a geldikten sonra geçen hafta Trabzon'a geldiğini ve değişimden etkilendiğini sözlerine ekleyen Başkan yardımcısı Darchia daha sık gelmek istediğini bildirdi.

Başkan yardımcısı Darchia’nın yanından ayrıldıktan sonra öğle yemeği için Serodena Restaurant’a gittik. Daha ziyade pizza cafeye benziyor. Ancak Gürcistan’ın geleneksel yemeklerinden Haçaburi yemek istiyoruz. Haçaburi bizim peynirli pidenin benzeri. Biraz daha tombul yapılıyor. Ancak öğlen yenilen Haçaburi ile akşam yenilen arasında fark var. Akşam ikram edilen börek gibi olmuş. Yani peyniri içinde gizlenmiş ve daha ince…Bunları anlatırken Gürcistan’da yemek sorunumuz hiç olmadığını ifade etmek istiyorum. Masaya konan her şeyin yenebileceğini (Tabi yemekler bize göre ayarlanmış sanırım) görmek çok güzel.

Lokanta çıkışında yine dertli Gürcü bayanlar karşılıyor bizi. Türkiye’ye girişlerine izin verilmediğinden yakınıyorlar.Gürcistan’da Türkler’den çok Gürcülerin şikayetiyle karşılaştık.Özellikle gümrük ve polis tarafından aşağılandıklarını ve hakarete uğradıklarını dile getiriyorlar.

Programımızda Batum Botanik Bahçesi var. Minibüsle bizim Boztepe’ye benzeye bir yere çıktık. 1912 yılında bir Rus botanikçi Krasnov tarafından kurulan Batum Botanik bahçesi cennet gibi bir yer gerçekten….140 civarında yerli ağaç ve bitki var. Gere kalan 1860 bitki ve ağaç dünyanın tüm ülkelerinden getirilmiş..Tabi bize genelde bilgileri Trabzon Konsolosu Kereselidze veriyor.Ben de bu güzelliği Batum’a bağışlayan Rus pRofesörün bahçeye adı verilmesi gerektiği kanaatini taşıdığımı söyleyince Kerelesidze sinirlendi.Zira Gürcistan’da müthiş bir Rus düşmanlığı var”. Ruslar çok iyidir! Sizin memleketi de ziyaret ettiler!Trabzon’u Rize’ye …Oralarala da heykellerini dikseydiniz ya!Biz Erzurum’a gittik. Vali ile görüşemedik. Nedeni kurtuluş günü olmasıydı…Kimden kurtuldunuz…Ruslar’dan….”

Bu sözler bizi biraz şok etti..Rusları sevmeyebilirsiniz..Ama size bu güzelliği bağışlayan bir bilim adamını Rus olsa ne yazar!Herşeyden önce insan…Çvereye ve doğaya büyük önem veren Batum’un Batum olmasına katkı yapan bir bilim adamı…

Tabi ben Konsolos Kereselidze’nin bu kadar milliyetçi olmasını asker olmasın.a bağlıyorum. Zira Teymure Kereselidze aynı zamanda Albay…Savaşı iyi bilen birisi..Savaşın yakın zamanda olması da bu olumsuz etkiyi tam olarak üzerlerinden atamamış…Ancak Keselidze’yi bu şekilde eleşytirmemize rağmen kendisinin çok samimim ve misafirperver olduğunu da söylemesem haksızlık etmiş olurum. Sadece Ruslar konusunda çok hassas!

Rus botanikçi Krasnov’a bizlere bu güzelliği yaşattığı için teşekkür etmeden geçemeyeceğim.

Bizim bu çarpık kentleşmeyi gördükçe, dar sokakları, yeşilin katledildiğini anlayınca keşke Türkiye’de 30 yıl sosyalist bir ülke olarak yaşadıktan sonra demokrasiye geçse diye içimden geçirdiğim zamanlar oldu…Ancak özgürlük işte….Özgürlüğün olmadığı yerde her şeyin güzel olması yeterli mi?Bütün mesele bu….

Botanik bahçe gezisi sonra otelimize ardından akşam yemeği için dağda bulunan Sputni Otelin Tanamgzgavri Restaurantına davet edildik.Restauranta Che , Obama,Stalin, Castro gibi liderlerin yağlı tablo resimleri var.Biz de Atatürk’ün resminin neden olmadığnı sorduk restaurant sahibine. Patron gönderirseniz onu da sergileriz dedi.

Güzel yemeğin ardından yeniden otele indik. Bu aradaTrabzon’dan dostumuz Hacı Ali Ünlü ve ortağı Acara Milletvekili Acargaz’ıon sahibi Levan MSHalidze’ninnin sahildeki San Remo Restaurant’ta konuğuyuz. Yiyecek hiç halimiz yok ama masa süper donatılmış.Tam bir kral sofrası gibi. Gürcülerin konukseverliği gerçekten mükemmel.

Bizi büyük bir samimiyetle karşıladı. Batum sosyetesinin tercih ettiği San Remo Restaurant gerçekten çok modern mimaride yapılmış bir yer…Herkes ailesiyle gelmiş yemek ve müzik eşliğinde eğleniyor. 

Bu arada batum Savcısı masamıza geliyor ve dostluk ve kardeşlik için kadehini kaldırıyor.Levan Bey ve Hacı Ali Bey bizlere güzel bir konukseverlik gösterdikten sonra yolcu ediyorlar.

Yorucu ve güzel bir günü Sanapıro otelde noktalıyoruz….. 

Kısa bir zamanda kabuğunu değiştirerek turizm ve eğlence merkezi olma yolunda büyük adımlar atan Acara’nın başkenti Batum, gerçekten herkesin görmesi gereken bir kent olarak dikkat çekiyor.

Batum’da yeni yapılan binaların tümü bir sanat eseri gibi. Sanıyorum özel bir projesi olmayan veya sıradan bir projeyle inşaat yapmak isteyenlere izin vermiyorlar. ‘Yapılan her bina kentte bir sanat abidesi gibi görülmeli’ mantığından hareket ediliyor. Hyatt Otel, Opera Evi, Özgürlük Heykeli, Sheraton Otel gibi birçok binanın mimarisine, gittiğim hiçbir ülkede rastlamadım.

Tarihi binalar, geniş sokaklar, büyük parklar ve denizin yanında dağ da yakında tüm turistlerin cazibe merkezi olacak.

Batum’da 27 adet 5 yıldızlı otel yapılıyor. Çok büyük çapta yatırımlar yabancı yatırımcılar tarafından yapılıyor. Gürcistan’da kumar serbest.. 2012 yılına kadar Batum’da tüm büyük yatırımlar bitiyor.

Bu tarihten sonra Batum bambaşka bir kimliğe bürünecek. Tatil yapmaya, eğlenmeye, kumar oynamaya ve farklı kültürleri görmeye istekli olanlar, Trabzon’dan sadece otomobille 2 saatte Batum’da olacaklar. Sadece yurt dışı çıkış pulu 15 TL. Başka bir şey yok. Yakında pasaporta bile gerek yok. 72 saatliğine nüfus cüzdanı ile girmek serbest olacak.

Kıbrıs’a gitmek için hem zamandan hem de parasından olanların tercihi Batum olacak. Batum insanı geleceklerinin turizm olduğuna çoktan inanmış.

Bu noktada iki önemli sorun var. Görüştüğümüz birçok Türk, ülkede iki türlü fiyatın olduğundan bahsetti. Gerçi biz alışveriş yaptık. Böyle bir şey olmadı ama yanımızda Gürcüler vardı. Yabancıya en az iki kat daha pahalıya mal ve hizmet satıyorlar. İşte en önemli tehlike bu görünüyor.

Alışveriş Merkezi Yok
İkincisi ise Batum’da henüz bir alışveriş merkezi bulunmuyor. Yani gelen turistin alışveriş yapacağı önemli bir merkez bulunmuyor. Sanıyorum bu sorunu da tespit etmişler.. Bu yatırımlar içerisinde alışveriş merkezi de var. Bu arada Batumluların alışveriş için Rize ve Trabzon’u tercih ettiklerini özellikle Forum AVM’ye geldiklerini hatırlatalım.

Adjara TV bizim gezi ve incelemelerimizi yakınen takip etti. Biz de Adjara TV'yi ziyaret ettik. 170 kişinin çalıştığı bir Devlet televizyonu olan Adjara TV teknolojinin tüm imkanlarını kullanıyor. Tarihi bir binada hizmet veriyorlar. Ancak stüdyoları küçük yeni stüdyo yaptıklarını ifade ettiler.

Ardından Adjara gazetesini ziyarete gittik. 100 yıllık gazete haftada 3 gün yayınlanıyor. 45 kişinin istihdam edildiği gazetenin 3 bin civarında tirajı var. Özel sektöre ait Adjara gazetesi devlet tarafından da destekleniyor. Bu arada hem Batum’a girişte hem de çıkışta dikkatimizi çeken bir nokta daha var. İnekler otoyolun içerisinde kol geziyor. Hindistan’ı andıran bir görüntü var. Otoyolun kenarındaki geniş otlaklara yayılan inekler arasıra yolları da ziyaret ediyorlar! Bir an önce yol kenarlarında refüj koyulması önemli kazaları önler...

Borjomi Almadan Dönme!
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi alışveriş merkezi sıkıntısı yaşayan Batum’a dönerken alınabilecekler şu an itibariyle sınırlı. Ancak dünyanın en iyi maden suyu Borjomi almadan dönmek olmaz. Yine armut suyu ve dere otu suyu gerçekten almaya değer. Fiyatlar bize göre ucuz.. Bizde 5 TL olan bir sigara orada 2.5 Türk lirasına satılıyor. Gürcistan’ın para birimi Lari. Lari 1TL civarında. Yani bizim paramız biraz daha değerli. Bu nedenle alışveriş yaptığımız bazı yerler 1 lari yoksa 1 TL vermemizi istiyorlar.

Karadeniz’in eğlence merkezi olma noktasında büyük yol alan Acara Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti Batum’da yabancı sermaye inanılmaz bir şekilde artıyor.

Batum gelecekte büyük bir turizm ve eğlence merkezi olmak istiyor,Halen 27 adet 5 yıldızlı otelin inşa edildiği küçük kentte her binanın da çok özel mimarisi var.

Türkiye’den 200 işadamı Batum’da büyük çapta yatırım yapmış.Gezi ve incelememizin son gününde İşadamları Derneği’ni ziyaret ettik.Derneğin başkanlığını Diyarbakırlı Cemal Bilgingüllüoğlu yapıyor. Cemal Bey İstanbul’da tekstil işiyle uğraşıyor. Türkiye’de artan maliyetler üzerine yurt dışında yatırım yapmak için uzun süre araştırma yapan Bilgingüllüoğlu , yakınlığı, denizi ve teşvik imkanları nedeniyle Batum’da karar kılmış. 

Batum Limanı karşısındaki bir binede bizleri kabul eden dernek yönetimi adına konuşan Başkan Bilgingüllüoğlu İstanbul’da bir işçinin 1100 dolar meliyetinin olmasına karşın bu rakamın Batum’da 250 dolar olduğunu ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü: 

“350 kişinin istihdam edildiği bir tekstil fabrikamız var burada.Buraya yatırım yaptığımız için çok mutluyuz. Zira burada insanlar bize her konuda yardımcı oluyor.Batum’da 200 Türk yatırımcı var. Toplamda 235 milyon dolar yatırım yaptılar buraya.Bu paranın 91 milyonu turizme, 63.5 milyonu iletişim ve ulaşıma,47 milyon inşaata, 28 milyon doları sanayi ve tarıma ve 5 milyon doları da diğer sektörlere yatırıldı.” 

Yazımıza burada son verirken, önümüzdeki günlerde Acara Helvaçauri Serbest sanayi bölgesinde yatırım yapmak isteyenler için şartları ve durumu vermek istiyoruz.

1.Elverişli Durumu
Teklif edilen Serbest Sanayi Bölgesi Batum’un civarındaki Helveçauri’dedir. Serbest Bölge, Güney Kafkasya’ın Asya ve Avrupa ülkelerine bağlayan yol üzerindedir. O, Batum – Ahiska oto yol üzerinde bulunmaktadır ve Gürcistan-Türkiye Otobanın civarındadır. SSB Batum Limanından 8 km. ise, Havalimanından 3 kilometre, Demiryolundan 4 km. ve Gürcistan-Türkiye sınırından 15 km. uzaklıktadır.

1.Serbest sanayi Bölgesinin karakterleri

Bulunduğu yer
Serbest Sanayi Bölgesi Batum’dan Ahiska yol üzerinde 3 km’de bulunup Çoruh nehrinin sağ tarafında bulunmakta ve 15.3 ha alan kapsamaktadır. SSB 1960 yıllarında kurulan Helvaçauri Sanayi Bölgesinin yanındadır. Civarında Mecinistskali ve Kahaberi köyler bulunmaktadır.

Mevcut ve yapılacak altyapı
Yollar kireçlenmiş, bir kısmı asfaltlanmış ve drenaj vardır
Kuyudan suyu alma imkanı var
2009 yılında bölgeye kadar doğal gaz girecektir, 1000 metre kup 494 lari (350 ABD Dolar) Elektrik 1 kv.saat – 9.6 Tetri (Normal fiyati 14 tetridir)

1.SSB’nin Yapılması
Kira süresi yaklaşık 49 yıldır
153 000 bin metre kare yerde ulaşım altyapının tam geliştirilmesi takdirde
Minimum 2 000 iş yerin açılması şarttır
153 000 metre kare yeri iki yilında faaliyete geçirilmeli
Kira bedeli 1 metre kare – 1 Lari (0.71 Dolardır) 

3.2 SSB’de Gümrük ve Vergi teşvikleri
Serbest Sanayi Bölgesinde kar vergisinden muaf olan firmalar uluslarası statü kazanan firmalardır.
serbest sanayi bölgelere yurt dışından gelen mallar vergiden muaftır
Bölge içinde yapılan operasyonlar vergiden muaftır
Yurt dışında gelen mallar Gümrük vergisinden muaftır
SSB’de imal eden malların Gürcistan’nin diğer bölgelerine gönderilmesi gümrükten muaftır.Serbest Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren firmalar, diğer ülkeler tarafından Gürcistan’ a verilen teşviklerinden de faydalanabiliyorlar. Teşvikler şunlardır:

BDT ülkelerinin serbest ticaret atlaşması
GSP ve GSP+ sistemi ile 7200 kalem mallar ABD’ye, Kanada’ya, İşveçre’ye, Japonya’ya, Türkiye’ye ve AB Ülkelerine gümrüksüz satabilirler

3.3. SSB’de yasaklamalar
Silahin imal edilmesi ve ticareti
Nükleer, radyoaktif ve diğer malların imal edilmesi ve ticareti
Narkotik ve benzer malların imal edilmesi ve ticareti
Bandrollu mal sokması, saklaması, imal edilmesi ve ticareti
SSB’de tekstil fabrikası açılmaz
Kiranın ve hakların üçüncü şahsa devredilmesi

İşçi imkanları
Acara’da 207 500 işçiden 87 700 işyeri aramaktadır
Helvaçauri”de 54 800 işçiden (23 200 İşsiz vardır)

SSB kullanmak isteyen aday aşağıdaki bilgiler sunulmalıdır: 
Firmanın resmi ismi, adres ve şirket hakında bilgileri
Tecrübesi (imkanlar ve SSB idarecilikte tecrübeleri)
Tüzük ve kayıt belgeleri
Son 3 senelik maliye durumu hakkında bağımsız mali muşavirin raporu
Müracaat son tarihi (Tiflis saatına göre) -------------------
Müracaat Acara Öz.C. Hükümetine gönderilmelidir 

ÖRNEK: Türkiye’de imal edilen ve SSB’de imal edilen mallarının karşı karşıya getirilmesi.

Örnek olarak Türkiye’de imal edilen gaz ocağı getirebiliriz. Gürcistan’da gaz ocağın satış fiyatı yaklaşık 700 Lari’dir, Türkiye’de toptan fiyati 500 Lari hesaplanmaktayız, çünkü %10-12 ticaret kar, KDV %18 yaklaşık 96 Lari, dolaysıyla nakliye koymadan topan fiyatı 500 Laridir. Türkiye vergi kanunları da göz önüne alınca alınan gaz ocağın imalatına 320-350 lari harcanmıştır. Hem de Türkiye’de işçi parası, elektrik, gaz ve diğer harcamalar Gürcistan’dan çok yüksektir.

Aynı mal Gürcistan’da imal edildiği halde imalat 290 Lari geçmemelidir. SSB’den ülke içine mal satınca malın fiyati KDV dahil 342 Lari perekende ise 380 Lari geçmemelidir. Gördüğümüz gibi 700-380=320 Lari kazanmış olan yatırımcı işletmesinin daha geliştirilmesi için bu parayı kullanabilir.