Karadeniz'in kuzeyindeki Kerç Boğazın'da Rus tankerin ikiye ayrılıp 2 bin ton yakıtın denize karışmasıyla başlayan çevre felaketinin boyutları gün geçtikçe daha da iyi tespit ediliyor. Kazanın olduğu bölgeden gelen fotoğraflar ve yetkililerin açıklamaları yaşanan felaketin yaralarının sarılmasının yıllar alacağı belki de mümkün olamayacağını gösteriyor. İlk bilgilere göre 80 bine yakın göçmen kuş öldü.

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Coşkun Erüz,yaptığı açıklamada, Rusya'ya ait Volganef-139 adlı petrol tankerinin, Azak Denizi'nin Karadeniz'e bağlandığı noktada sert dalgalar nedeniyle ikiye ayrılması sonucu 2 bin ton yakıtın denize yayıldığını hatırlattı.

Erüz, tankerden denize dökülen maddenin ham petrol değil de fueloil ya da mazot olduğu konusunda çeşitli iddiaların ortaya atıldığını, ancak tankerden denize yayılan maddenin fueloil olduğunun kesinleştiğini belirterek, “Ham petrol, ağırlığı olan bir madde olduğu için dibe çöker, mazot ya da fueloil ise işlenmiş oldukları için daha hafiftirler. Fueloil'in suya karışarak dağılması ve daha geniş alana yayılması söz konusudur” dedi.

Denize dökülen maddenin 25 mil alana yayıldığının tahmin edildiğini ifade eden Erüz, maddenin bir kısmının dalganın etkisiyle kıyıya dağılmış durumda olduğunu söyledi.

“TAHMİNEN 70-80 BİN KUŞ ÖLECEK”

Coşkun Erüz, Sibirya'dan güneye doğru göç eden ve balıklardan beslenen göçmen kuşların deniz yüzeyindeki yakıta buluşarak büyük zarar gördüklerini belirtti.

Erüz, maddeden etkilenen 30 bin göçmen kuşun öldüğüne, 30 bininin ise etkilendiğine dikkati çekerek, “Bu rakamlar bilinenler. Tabii ki henüz bilinmeyenler de var. Tahminlere göre toplam 70-80 bin göçmen, denize yayılan yakıtın çeşitli etkileri nedeniyle ölecek. Göçmen kuşların ölümü, madde ilk devresini tamamladığı, etkisini artık yavaş yavaş kaybettiği için eskisi kadar fazla olmayacaktır” diye konuştu.

“MİLYONLARCA TON ORGANİZMA ETKİLENMİŞTİR”
Denize yayılan maddenin denizde yaşayan milyonlarca ton organizmayı etkilediğini vurgulayan Erüz, şöyle devam etti:
“Madde, deniz suyunda ve dibinde yaşayan organizmalarda büyük ve kalıcı etki yapar. Bu organizmalar balıkların beslenmesini sağlamaktadır. Madde, balığın beslendiği organizmalardan başlayarak, balıkla beslenen kuşa kadar giden besin zincirinde büyük etki yapacaktır. Bu madde kuşlarda olduğu gibi balıklarda da zehirlenmeye yol açıyor. Balıklarda aktif zehirlenme, tahriş ve buna bağlı rahatsızlıklara yol açacaktır. Yüzeydeki balıkların solungacına bulaşınca balıkların oksijensizliklerden ölme riski ortaya çıkıyor.”

KAZA HAMSİYİ ETKİLEYECEK Mİ?
Kazanın etkisiyle denize dökülen yakıtın hamsiye büyük darbe vuracağı söylentileri olduğunu anımsatan Erüz, şunları kaydetti: “Bunu tam olarak bilmek mümkün değildir. Böyle bir şeyi söyleyebilmek için hamsinin o bölgede olup olmadığını ya da ne kadarının orada olduğunu bilmek gerekir. Bu da saha araştırmalarına bağlıdır. Hamsi kaza öncesinden o bölgeden göç etmişse şu an için problem olmaz, fakat kaza olduğu zaman ya da sonrasında göç etmişse kirlenmiş olan sudan mutlaka beslenmiştir. Bu da sorunlara yol açacaktır. Tahminlere göre balık şu anda bizim bölgemizde, Karadeniz'in güneyindedir.”

Coşkun Erüz, kazanın hamsiyi etkilememiş olsa bile o bölgede yoğun olarak bulunan ve göç etmeyen mezgit, barbun ve kalkan balığını çok ciddi oranda etkilediğini söylemenin mümkün olduğunu belirtti.

KİRLİLİK TÜRKİYE'YE ULAŞIR MI?
Erüz, kirliliğin sürekli hareket etmekte olduğunu ifade ederek, “denize dökülen madde, Kerç Boğazı ve Kırım'ın güneyinden batıya doğru hareket halindedir. Belli bir süre sonra yavaş yavaş azalmak suretiyle batıya doğru dağılmazsa, Ukrayna'ya, ya da güneye doğru dönerek Sinop'a hareket edecektir” dedi.

Kazanın olduğu alan ile Türk karasuları arasında 400 mil mesafe olduğunu belirten Erüz, “bu az bir mesafe değil. Şayet yakıt batıya doğru değil de güneye doğru dağılırsa bölgede fırtına olduğu için bir kısmını bizim bölgemize getirebilir, ancak bu düşük bir ihtimaldir. Fakat yetkililer yine de yaşanabileceklere karşı gerekli önlemleri almalıdır” diye konuştu.