Rize'nin İkizdere Vadisi'nde yapımı tamamlanan 95 megawatt kurulu gücündeki Cevizlik Hidroelektrik Santrali'nin deneme üretimine geçmesinin ardından suyun tünele alındığı 8.5 kilometre boyunca İkizdere Deresi'nde suyun azaldığı iddia edildi.

Yöre halkı 64 kilometrelik vadide yapılacak 20'yi aşkın santralle suyun 55 kilometre boyunca tünele alınacağını ve İkizdere'nin tamamen kuruyacağını savunarak duruma tepki gösterdi. Bölgede daha önce de deneme üretimine geçen santral nedeniyle Güneysu Gürgen deresi kurumuştu.

Hidroelektrik santrallerine (HES) karşı verdiği çevre ve hukuk mücadelesi ile öne çıkan İkizdere Vadisi'nde Sanko firması, yaklaşık 4 yıl önce 95 Megawatt kurulu gücünde HES yapımı için çalışma başlattı.

Endemik bitki ve canlı çeşidi açısından dünyanın en önemli 200 vadisinden biri olan İkizdere Vadisi'nde HES inşaatlarının başlamasının ardından yöre halkı da hukuk mücadelesi başlattı. Cevizlik HES inşaatının durdurulması talebiyle, İkizdere Derneği öncülüğünde 2007 yılı Mart ayında Rize İdare Mahkemesi'ne dava açıldı. Dava kapsamında ilk bilirkişi heyetinin hazırladığı raporda saniyede 500 litre su bırakılması halinde deredeki canlı yaşamın zarar görmeden devam edebileceği yönünde görüş bildirildi. Bunun üzerine mahkeme, ÇED raporunda belirtilen 150 litre/sn yerine dereye 500 litre/sn su bırakılmasına karar verdi.

BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ

Ancak bu oranla derenin kuruyacağını ve canlı yaşamın yok olacağını öne süren yöre halkı, DSİ'nin raporlarına dayanarak yıllık ortalama 27.66 metreküp/sn su akışının olduğu İkizdere deresinde canlı yaşamın yok olmaması için yüzde 25'i oranında, yani 6.91 metreküp/sn su bırakılması gerektiği iddiasıyla bilirkişi raporuna itiraz etti. İtirazı kabul eden mahkeme, bölgede yeniden bir bilirkişi heyetinin inceleme yapmasını kararlaştırdı. Son yapılan bilirkişi incelemesi sonrası Rize idare Mahkemesi dereye 2.8 metreküp/saniye su bırakılmasını kararlaştırdı. Bu sürede HES inşaatı tamamlandı ve önceki gün deneme üretimine geçti. Santralin deneme üretimine geçmesiyle İkizdere ilçesi Cevizlik Köyü ile Soğuksu köyü arasında kalan bölümde su tünele alınınca 8.5 kilometre boyunca İkizdere Deresi kurudu. Böylece Rize'de daha önce Güneysu ilçesi'nde yapımı tamamlanan ve deneme üretimine geçmesiyle kuruyan Gürgen deresinin ardından bu kez de İkizdere Deresi kurumuş oldu.

DEREYE, 2.8 METREKÜP YERİNE 500-600 LİTRE SU BIRAKILIYOR

Derelerin Kardeşliği Platformu Dönem Sözcüsü Ömer Şan, santralin dere suyunu tuttuğunu, bu nedenle derenin kurumak üzere olduğunu söyledi. Santralin deneme üretimine geçmesinin ardından 8.5 kilometrelik derenin kurumaya başladığını ifade eden Şan, "Son günlerde etkili olan yağışlar sonucu derenin debisi yükselmesine rağmen santralden bırakılan suyun azlığı, derenin adeta kurumuş gibi görünmesine neden oluyor. Çünkü dereye firmanın taahhüt ettiği gibi saniyede 2.8 metreküp su bırakılmıyor. Bırakılan su en fazla 500 ya da 600 litredir. Derenin kuruması, yaşamı ve bölge iklimini de olumsuz etkiliyor. Bu suda balığın veya diğer canlıların yaşaması mümkün değil." dedi.

Şan, 64 kilometrelik İkizdere Vadisi boyunca yapılacak ve sayıları 26'yı bulması beklenen santraller sonrası suyun 55 kilometrelik mesafede tünellere alınacağını ve böylece İkizdere'nin tamamının kuruyacağını da sözlerine ekledi.

DERENİN KURUMASIYLA, İKİZDERE RAFTING SPORUNA KAPANDI

Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu Rafting Asbaşkanı Şafak Tatoğlu, daha önce rafting için ideal parkur olan İkizdere'nin azalan suyu nedeniyle bu özelliğini kaybettiğini söyledi.

Tatoğlu, "İkizdere eskiden Türkiye rafting şampiyonalarına ev sahipliği yapıyordu. Ancak santrallerin deneme üretimine geçmesiyle azalan su seviyesi İkizdere'nin rafting şampiyonalarına kapanmasına neden oldu. Sadece bazı kısa mesafeli bölümlerde antrenman yapılabilir" dedi.