Zor şartlarda yüreğini ve bütün imkânlarını seferber ederek Rize tarihi üzerine yedi kitabı yayımlanan İhsan Topaloğlu’nun doğup büyüdüğü toprakların tarihini anlattığı sekizinci kitabı “Rize-Pazar (Athena) Tarihi” ölümünden sonra Pazar Belediyesi’nin katkıları ve Sonhaber yayınları etiketiyle yayınlandı. 

İhsan Topaloğlu’nun ölümünden sonra kitabının yayımlanması için büyük mücadele veren araştırmacı yazar Fatih Sultan kar, yaptığı açıklamada, “22 Haziran 2010 tarihi onu son gördüğüm gündü. Trabzon’da Eser Matbaası’ndan yeni çıkacak kitabının metin düzeltmelerini almış, heyecanla bana gösteriyordu. O bir Rize sevdalısı idi. Maddi imkânsızlıklar içerisinde durmadan yılmadan, Rize ile ilgili araştırmalar yapar ve bunları yayınladığı kitaplarla, insanlarla paylaşırdı. O gün onunla doya doya Trabzon’u gezdik. Kendisi için “Rizeliler İhsan Topaloğlu’nun heykelini Rize’ye dikmeli” diyen Matbaacı Nevzat Yılmaz’a, Sonhaber Matbaası sahibi Fethi Yılmaz’a ve Trabzonlu yazarlara uğradık. Eksik olan kitapları temin etmek için bana yardımcı oluyordu. Paylaşmayı severdi. Bir daha görüşmek nasip olmadı. Şimdi yine bildiklerini bizimle, o gün heyecanla bana gösterdiği “Rize-Pazar (Athena) Tarihi” isimli kitabıyla paylaşacak. Bugün bana kitabı kargo ile geldi. Adeta İhsan Trabzon’da, İhsan yaşıyor, hissine katıldım. Evet, o yaşıyor, ürettikleriyle gönüllerde yaşıyor.” dedi. 

232 sayfadan oluşan kitabının önsözünde İhsan Topaloğlu son kez okurlarına duygularını şu ifadelerle iletmiş: “Pazar ilçemizi tanıtan bu kitabım yıllar önce yayımlanacaktı.  İlçemizin tanıtılmasını istemeyen, engellemeye çalışan kişilerle karşılaştım. Sadece bu bir gün yayımlayacağımı söyledim. Bıkmadan, usanmadan, yılmadan ilçemiz hakkında birçok kaynağı inceledim. Ayrıca yöremizin birçok yaşlısıyla sohbet ve röportajla bilgiler topladım. Bütün maddi imkânlarımı seferber edip, Rize’mize dokuzuncu eserimi, yöremizin güzel insanlarına kazandırmanın mutluluğu içindeyim. Bu kitabımda kesinlikle kaynaksız bir kelime dahi bulunmamaktadır. İlçemizin mahalle ve köylerinin de tanıtılmasını istedim. 1990 – 2009 yıllan arasında araştırma yaptığım, Karadeniz Bölgesi ile ilgili iki binin üzerinde belgesel nitelikte arşivden, zor şartlar altında hazırladığım bu kitabımda yöremizi tanıtacak belgeler bulunmaktadır. Athena (Pazar) ilçemizin tarihi çok eski yıllara M.Ö.'ne dayanmaktadır. Bu kitap, yirmi yıl süren araştırmalarım sonucunda hazırlanmıştır. Tarih ve kültür ağırlıklı olan bu kitabı gelecek nesillerimize aktarmak için yazdım. Eser, ileride ilçemizin tanıtımında kaynak olacaktır. Bazı kesim lüzumsuz işlerle uğraştığımı belirtmektedirler. Bu tür çalışmalarımın lüzumsuz olup olmadığını saygıdeğer okuyucularımın görüşüne bırakıyorum.” 

Kitabın sunuş yazısında Mimar – Yazar Bekir Gerçek, İhsan Topaloğlu’nun yüreğine düşen Rize sevgisini, bu uğurda verdiği mücadeleyi şu cümlelerle anlatıyor: “Bir sevda yüreğe düşmeye görsün. 1966 yılında dünyaya gelen İhsan on yedi yaşında gazete dağıtıcılığı ile hayata tutunurken, günlük gazetelere yazmaya başlar: Sevdasını / sevdalarım, Rize’sini, Karadeniz’ini... Araştırır, bulur / buluşturur, paylaşır; hepsi Rize ve Karadeniz üzerinedir.  Üstüne üstlük, (Verena) Kırankaş / Maçka'dan alır eşini; daha bir yayılır Karadeniz'e... Sabit geliri ile özveri içerisinde maddi kaynak ayırır; sahaftan, antikacıları, kitapçıları, arşivleri dolanır, Karadeniz’ini bulmak, daha bir tanımak için... Zaman zaman bu yolda kredi dahi kullandığı olur... Satır arasında söylerken, emindir yaptığının gelecek kuşaklara bir kültür kalıtı olarak aktarılacağından. İkinci baskıda "düzeltme" sözü ile eleştiri beklerken, ayrılır dünyamızdan... Kitabın yayınlanıyor İhsan kardeş!.. Dostların, ailen, yakınların; Belediye Başkanı, çok sevdiğin Pazar'ın, sahip çıktılar yapıtına. Eleştiriler için sana artık ulaşamayacağız. Senin yerine "herkesine" biz de teşekkürlerini iletiriz. Işıklar içinde uyu, ruhun şad olsun." 

Pazar’ın evladı İhsan Topaloğlu

Sonhaber Basımevi Sahibi Fethi Yılmaz da “Yayıncı” başlıklı yazısında İhsan Topaloğlu’nun “Rize-Pazar (Athena) Tarihi” isimli kitabını yayınlamak için verdiği mücadeleyi anlatırken, Topaloğlu’nun kişiliğinden örnekler ortaya koyuyor: “Pazar’ın evladı İhsan Topaloğlu, çok ayı bir meslek disiplininin mensubu olmasına karşın; mesaisinden, nafakasından pay ayırmış, kendi toprağının incelenmesini, belgelenmesini ve sizlere ulaşmasını arzulamıştır. Yuvadaki yavrularına yiyecek taşıyan anaç bir kuş gibi matbaaya her seferinde ayrı belgeler, ayrı bilgiler, fotoğraflar taşıyor ve bunların tesliminden sonra soruyor, yeni bilgiler edinmeye, edinemediklerini nereden öğrenebileceğine dair hedefler belirliyor, ertesi akşama kadar tekrar koşturuyordu. Bu yoğun çalışmalar içerisinde hatırı sayılır kaynak, belge, bilgiye ulaşmış; bunları harmanlayarak kitap haline getirmişti ki; yalnızca basımı kalmıştı. O; gayretli, özverili, saygılı, çalışkan evladı tam Pazar’a ait sunumunu hazırladıktan sonra kitabını eline alamadan ayrılmıştı aramızdan. Biz dostları, üyesi olduğu Karadeniz Yazarlar Birliği Derneği’nin yöneticileri “Ne yapabiliriz?” diye düşünürken, projesini gerçekleştirebileceğimize dair, çok olumlu izlenimler edinmiştik Pazar ilçesindeki dostlarından ve yakınlarından. Başta Pazar Belediye Başkanı Sayın Ahmet Basa olmak üzere, ağabeyleri bekliyorlardı İhsan’ın kitabının gerçekleşeceği günü. Bizler de Trabzon’daki dostlarına haber saldık. İhsan’ın yarım kalan projesini elinize geçen kitapla birlikte gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşamaktayız.” 

İhsan Topaloğlu Kimdir ?

1966 yılında Rize Pazar Suçatı (Apso) Köyün’de doğdu. 1982 yılında Pazar lisesinden mezun oldu. Özel nedenlerden dolayı yüksek tahsiline devam edemedi. 1983–1985 yılları arasında Ankara’nın Keçiören ilçesinde gazete dağıtıcılığı yaptı. Bu yıllarda ilk yazıları Türkiye Gazetesi’nde yayınlanmaya başladı. 1994 yılında İstanbul’da Rize Kaçkar Gazetesi’nde muhabirlik yaptı. Bir bankada güvenlik görevlisi olarak çalışıyordu. Birçok yerel ve ulusal gazeteye, Rize yöresinin tarihi, kültürü üzerine yazılar yazdı. 24 Temmuz 2010 tarihinde vefat etti. 

Yayınlanmış eserleri:

Makaleler ve Şiirler 1993 İstanbul, Rus İşgalinde Rize 1997 Trabzon, Bölge Tarihinde Rize 1998 Trabzon, Rize Folklorunda Tulum, Horon ve Düğünler 2005 Trabzon, Rize’de Eski Köy Düğünleri 2006 Trabzon, Rize'nin Kurtuluşu 1916- 1918 Çınar Eğitim Kültür Yardımlaşma Derneği Yayını 2007 Trabzon, Bir Köy Monografisi Rize Pazar Suçatı (Apso) Köyü 2008 Trabzon, Rize-Pazar (Athena) Tarihi Sonhaber Yayını 2012 Trabzon