Pazar’lı araştırmacı Murat Ümit Hiçyılmaz tarafından kaleme alınan eser, Başköy köyü ile alakalı her türlü tarihi bilgiyi belgelere dayalı olarak sunuyor. 224 sayfadan oluşan eser, köy tarihleri üzerine yapılan en kapsamlı çalışma olma özelliğini taşıyor.
Rize’nin genelinde şimdiye kadar; Süleyman Kazmaz tarafından Çayeli Beyazsu köyünün, İshak Güven Güvelioğlu tarafından Kalkandere Hüseyinhoca köyünün, Nihat Sel tarafından Çamlıhemşin Çat köyünün, merhum İhsan Topaloğlu tarafından Pazar Suçatı köyünün ve Recep Koyuncu tarafından da Rize Sütlüce köyünün tarih ve kültürleri kitaplaştırılmıştı. Başköy Tarihi adlı kitap ise böylece alanında Rize’de yayınlanmış 6. kitap oldu.
Kitapta detaylı bir şekilde Başköy köyünün, Osmanlı Tapu Tahrir Defterlerindeki vergi kayıtları, Osmanlı Nüfus Kayıtları, Osmanlı Tapu Yoklama Kayıtları, Osmanlı Vakıf-Muhasebe Kayıtları ve Osmanlı Şer’iye Sicil Kayıtları günümüz Türkçesine çevirileri verilmek suretiyle sunuluyor.
Kitapta köyde bulunan mezar taşlarının ve konak kitabelerinin fotoğrafları ve tercümelerine, ağaç tamgalarının fotoğraflarına, serender ve konaklardaki tarihi obje ve sembollerin görsellerine de yer veriliyor.
Köyde bulunan 33 sülalenin aile tarihleri de arşiv belgelerine ve yaşlı köylülerin hikâyelerine dayalı olarak detaylıca anlatılmış ve her ailenin şecere tablosu aile tarihinin son kısmına koyulmuş. Köydeki birçok ailenin uzantıları Pazar ve Hemşin’in değişik köylerinde de bulunmasına rağmen çoğunlukla buradaki fertlerin ataları da geniş çaplı bir araştırma sonucu şecerelere dâhil edilmişler. Dolayısı ile Pazar’ın Derinsu ve Suçatı köyünden Bakoğlu, Suçatı ve Elmalık köylerinden Topçuoğlu, Yücehisar köyünden Sinanoğlu ve Cinanoğlu, Papatya köyünden Pehlüloğlu, Kocaköprü köyünden Baltaoğlu, Cinanoğlu, Kuduloğlu ve Karaoğlu, Topluca köyünden Pehlüloğlu, Kirazlık mahallesinden Pasoğlu, Baltaoğlu ve Cinanoğlu, Kuzayca köyünden Abdullahoğlu, Güneyköy köyünden Sâkinoğlu, Aktaş köyünden Sinanoğlu, Sahilköy ve Kesikköprü köyünden Seydioğlu aileleri ile ilgili detaylı bilgiler de bulunuyor.
Aynı şekilde Hemşin’in Yaltkaya köyünden Arslanoğlu, Levent köyünden Kâmiloğlu, Mutlu mahallesinden Susikoğlu, Mamurcuoğlu, Bilaloğlu ve Müsellimoğlu, Yeniköy mahallesinden Temuroğlu, Memenoğlu, Veziroğlu, Paşalıoğlu, Göçoğlu ve Kuduloğlu, Nurluca köyünden Babuzoğlu ve Memişoğlu, Bahar mahallesinden Kobaloğlu ve Çamlıtepe köyünden Çolakoğlu aileleri ile bilgiler de kitapta yer alıyorlar.
Bilgi için: murathicyilmaz@mynet.com, muratbelul@hotmail.com