Türkiye’nin güncel dış borç stoku, 1989 yılının son çeyreğinden bu yana üçer aylık dönemler halinde yayınlanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın resmi web sitesinde yer alan “Türkiye Dış Borç İstatistikleri” başlığı altında bu verilere ulaşmak mümkün. Toplam dış borç miktarı; kamu sektörünün, özel sektörün ve merkez bankasının borçları toplanarak hesaplanıyor.
Geçmişten günümüze gerçekleşen dış borç miktarlarına baktığımızda, bir artış eğilimi olduğunu görmekteyiz. Örneğin 2002-2019 döneminde toplam brüt dış borç, %349,9’luk bir artışla 130 milyar dolardan 453 milyar dolara yükseldi.
Ancak dış borç değerlendirilirken esas alınan asıl ölçüt, dış borcun GSYH’ye oranı. Bu oran incelendiğinde de 2013 yılından beri sürekli bir artış yaşandığını söylemek mümkün.
Bununla birlikte; 2002 yılından beri her yılın son çeyreğinde gerçekleşen dış borcun GSYH’ye oranına baktığımızda, ilk kez 2018 yılında 2002 yılı oranının aşıldığını görmekteyiz. 2018 yılının son çeyreğinde %56,7 olarak gerçekleşen dış borcun GSYH’ye oranı, 2002 yılında %54,8 olarak kaydedilmişti.
Öte yandan dış borca ilişkin açıklanan en güncel veri, 2019’un ilk çeyreğine ait. Bakanlığın yayınladığı verilere göre, 2019’un ilk üç ayında Türkiye’nin dış borcu 453,4 milyar dolara ulaştı. 453 milyar dolarlık dış borç ile 2019’un ilk çeyreği, bugüne kadar gerçekleşen en yüksek dördüncü dış borç miktarı. Gerçekleşen en yüksek dış borç ise 2018’in ilk çeyreğinde 467 milyar dolarak olarak kaydedilmişti.
Bunun yanı sıra 2019’un ilk üç ayında dış borcun GSYH’ye oranı, %60,6 olarak gerçekleşti. Bu oran, 1989’dan bu yana gerçekleşen en yüksek oran olarak karşımıza çıkıyor. En yüksek dış borç miktarı 2019 yılına ait olmamasına rağmen, en yüksek dış borç/GSYH oranının 2019’da gerçekleşmesi ise gayri safi yurt içi hasılada yaşanan düşüşle açıklanabilir. Ayrıca dış borcun GSYH’ye oranının en fazla olduğu bir önceki dönem, %59,8 ile 2002 yılının ikinci çeyreğiydi.
Son olarak Avrupa ülkelerinde dış borcun GSYH’ye oranına baktığımızda, yıllardır ciddi bir ekonomik kriz içindeki Yunanistan’ın %173,3 ile birinci sırada geldiğini görmekteyiz. Yunanistan’ı, %132,5 ile İtalya ve %119,7 ile Portekiz izliyor. 30 Avrupa ülkesi arasında Türkiye, %60,6’lık dış borç/GSYH oranı ile 14. sırada geliyor.
Dış borcun GSYH’ye oranının en düşük olduğu ülkeler ise %8 ile Estonya, %20,7 ile Lüksemburg ve %21,3 ile Bulgaristan. Üstelik bu borç rakamları kamu mallarının birer birer elden çıkarıldığı döneme denk geliyor. Ve Yap- İşlet borçları bu rakamlara dâhil değil. Bir yandan 13 milyarlık IMF borcunu kapatmakla her fırsatla övünen AKP bu rakamları halkla paylaşsın da görelim. Yazık oluyor bu ülkeye. Ülkenin beka sorununu sadece dış politikada arayanlar bu borç stokunda bir beka sorunu yok mu acaba??!!