Bütün Yönleriyle Rize Spor Tarihi

Söyleşi: Aytekin AKAY

Paha biçilmez bir eser
Eğer İstanbul'da Rize ile ilgili aklınıza bilgi, belge düşerse Fatih Sultan Kar ile karşılaşmama­nız mümkün değil.

Sahaflarda Rize'yle ilgili yırtık bile olsa bir resim görse, kıyamaz, alır. Rize'ye, Rizespor'a tarihin bir döneminde hizmet etmiş kim olursa olsun onun için kutsaldır. Sadece Rize değil, Trabzon hassasiyeti en yukarılarda bir isim.

On beş yıl önce Rize spor tarihini yazmak için Rize'den yola çıkmış. İlk yazılar, ilk fotoğraflar Ri­ze'de toplanmış. Kar, İstanbul'a İETT’de görevine başlayınca proje İstanbul'da tamamlandı. Bütün Yönleriyle Rize Spor Tarihi’ne başladığında 20'li yaşlarda yeni deli­kanlıydı. Rize yerel medyasında kendini gösterme­ye başlayan Kar, İstanbul'a geldi, projesini de ya­nında getirdi. Bu süreçte sağlığından ve ailesinden çok zaman çaldı. Rize ve Rizespor paha biçilmez bir esere kavuştu. Bundan sonrasını kendisinden din­liyoruz. 

Bütün yönleriyle Rize Spor Tarihi isimli kitabınızın içeriği hakkında bil­gi verir misiniz?

Rize spor tari­hinde daha önce gün ışığına çıkma­mış fotoğraf, belge ve bilgileri içeriyor. 496 sayfadan oluşan kitap, aynı zamanda Çaykur Rizespor Kulübü için de ku­rumsal kimlik özelli­ği taşıyor. Kitabın ana ekseni futbol üzerine oturmakla birlikte idari ve mali etkinlikleri de içeriyor. Rize de Futbolun Başlama Vuruşu, Amatör Futboldan İzler, Rizespor Kuru­luyor, Profesyonel Lige İlk Adım, Söyleşiler, Ri­zespor'u Yönetenler, Teknik Direktörler ve An­trenörler, İstatistikler, Türkiye Kupası, Rizespor’un İlkleri ve Künyesi, Geçmiş Zaman Olur ki ve Ha­yali Cihan Değer ana başlıklarından oluşuyor. Söyleşiler bölümünde Şenol Birol, Hasan Vezir, Lefter, Yakup Kazdal, Recep Ali Ayvaz, Cevat öztürk, Mehmet Salih Şamlıoğlu, Musa Dal, Ahmet Şahin, Koksal Mataracı, Hasan Kemal Yardımcı, Fehmi Ekşi, Nuri Akbulut, Lokman Koçan, Kahraman Kartal, Cengiz Sanoğlu, Mustafa Zeki Rakıcıoğlu, Faruk Nafiz Özak, Ok­tay Çevik, Harun İlik, Osman Nuri şahin, Hüse­yin Hemşinlioğlu, Hakan Tecimer, Hasan Feh­mi Durmuş, Yaşar Elmas, Ergün Kolçak, İsmail Coşkun, İsmail Demircioğlu, Mehmet Ali Kara­ca, Muharrem Vezir, Mustafa Yılmaz, Ekrem Cengiz, Osman Kavrakoğlu, Ömer Akmehmet, Ergün Öztuna, Hüsnü Kürkçü, Cemal Aydoğdu, Tuncay Mataracı, Hamit Sadi Saraç ile yaşamları ve Rizespor ile ilgili düşünceleri üzerine yapılan söyleşiler yer alıyor. Yiğit namı ile anılır, Rize Esnafspor ve Rize Sporun Yıldızlan başlıkları altında söyleşilerinde yer aldığı bu bölümde Rizeli Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Eski Başbakan Mesut Yılmaz başlıkları dikkat çekiyor. Başbakan Recep Tayyip Erdo­ğan'ın futbol yaşamına bol fotoğraflarla yer verilirken, Eski Başbakan Mesut Yılmaz'ın farklı bir özelliği gözler önüne se­riliyor ve 1968 yılında Rizespor muhabir­liği yaptığı ortaya çıkıyor.



Dokuz bölümden oluşan ansiklopedik kitap kaç yılın ürünü? Ne zamandır bilgi ve belge topluyorsunuz?

Tam on beş yıl önce, halen yayın hayatını sürdüren Rize Televizyonunda Alaattin Onay'ın hazırladığı Telekulis Programı'nın hazır­lanmasında kendisine yardımcı oluyordum. Sokak röportajları yaparken bulduğum tarihi fotoğraf ve belgeyi biriktirme tutkusu zamanla Rize Spor Ta­rihi kitabı oluşturma fikrine dönüştü. 1998 yılında Rize'den ayrıldım. Ama bu arzum memleket hasretinden olacak daha da depreşti. Kütüphane kü­tüphane, sahaf sahaf İstanbul'u arşınladım. Rize fotoğrafına ulaşmakla birlikte Osmanlı'nın son dö­nemleriyle Cumhuriyetin ilk yıllarına tanıklık eden belgelere ulaşmak sanıldığı kadar kolay ol­madı. İstanbul'da bütün sahafları, müzayedecileri takip ediyor, ilimizin geçmişine dair izler bulmak için efor sarf ediyorum. Çünkü fotoğraf Rize'de' nem oranın yüksek olması ve hava şartlarından dolayı elli yıldan daha uzun süre yaşamıyor. Ri­ze'nin rutubetli iklimi yazık ki fotoğrafın ömrünü büyük oranda azaltıyor. Bu nedenle elimdeki arşi­vin ancak yüzde beşini Rize'den temin ettim diye­bilirim. Geriye kalan kısım içinse sahaflar ve kü­çük çaplı müzayedecilerin peşinde uzun soluklu bir koşturmaca gerekti. Bu çabayı gün güne büyü­terek sabırla, dikkatle ve özenle sürdürmeye çalış­tım. Bazen bir fotoğrafa ulaşmak için aylar geçme­si gerekti. İstanbul'daki iz sürmelerim sonucu şeh­rin hiç bilmediğim bölgelerine kadar uzandım. Daha önce görünmemiş bir belgeye fotoğrafa ulaşmanın mutluluğu hiçbir şeyle ölçülemez. Ola­ya kendimi öylesine kaptırdım ki sağlık sorunları yaşadım, aile­mi ihmal ettiğim durumlar oluştu. Bu çalışmayı yaparken amacımı kurumsal arşivi olma­yan, devasa tesislere sahip ol­masına rağmen müzesi bulun­mayan Rizespor için bellek oluşturmak ve bir müze kazan­dırmaktır. Gayretimiz bu kitap­la sınırlı değildir. Elinde bu ça­lışmaya ışık tutacak, geniş baskılarına yardımcı olacak nitelik­te bilgi, belge ve doküman bu­lunanların ilgisini bekliyoruz

Kitap yayımlandıktan sonra Rize 'den nasıl tepkiler geldi? Kita­ba ilgi beklediğiniz düzeyde mi?

Beni en büyük hedefim bu kitabı hayata geçir­mekti. Hedefime ulaştım. Rize'den sayısı telefon teşekkür mesajı alıyoruz. Kitaba ilgi beklediğimin de üstünde oldu.

Bu işin manevi külfetinin karşılığı zaten yok. Ya maddi külfet? Nereden ve nasıl karşılandı?

Çaykur Rizespor "Yönetimince 31 sayı yayımla­dığı Rizespor Resmi Dergisi haksız ve anlaşılmaz biçimde elinden alınan ve daha sonra Rize üzeri­ne kitaplar dergiler yayınlamak üzere Rize Vitrini Ajansı kuran Mustafa Karali ve ortağı Zeki Ko­puz bu çalışmanın mali külfetini üstlenmişlerdir. Karali bu güzellikle kalmayıp, Rize’de görev yapan bütün basın mensuplarına ve de bir zamanlar Rizespor formasını giymiş eski futbolculara ücret söz konusu olmaksızın bu çalışmayı hediye etmiştir. 

Eklemek istediklerin neler var? Kırgınlıkların, te­şekkürlerini bizimle paylaşır mısın?

Bu çalışmada bana destek olan İrfan Akaslan, Aytekin Akay, Ömer Akmehmet, Turan Ayhan, Recep Ali Ayvaz, Faik Bakoğlu, Mustafa Bayrak, Levent Bilgin, Şenol Birol, Osman Can, Nafiz Can, Resul Çelik, Mustafa Demirci, Necati Dili, Hasan Fehmi Durmuş, Mehmet Kaptan Erbaş, Yüksel Fener, Göktürk Fırat, Harun İlik, İlyas Gür, Hüseyin Hemşinlioğlu, Muhammet Kaçar, Aytekin Kalender, Mehmet Ali Karaca, Vural Kazmaz, Ömer Koç, Muharrem Kürkçü, Hüsnü Kürkçü, Ergün Kolçak, Faruk Nafiz Özak, Birol Peker, Turan Rakıcı, İbrahim Şahin, Ömer Şan, Turgay Şeren, Mehmet Tahsin Tansu, Alihan Telatar, Mustafa Topçu, Akif Tuzcu, Ziya Uslu, Or­han Yalınkaya, Naci Yalınkılıç, Mustafa Vezir, Muharrem Vezir ve Hasan Vezir'e teşekkür edi­yorum. Bazı kimselerin "o fotoğraflar zaten bende var", "fotoğraflar babasının malı mı?", “Benim fotoğrafımı kullandı” gibi basit ve derinlikten uzak sözlerle karşılaştığım oluyor. Bende bu merak oluşmadan önce Rize'de iki üç tarihi fotoğrafa rastlardınız. Ya şimdi? Bütün mekanlarda kamu kurumlarında Rize tarihi ve geç­mişi ile gözler önüne seriliyor. Ortaya bir damlacık bir şey koymayan bazı insanlar biz ürettikçe bizi tüketmeye çalışıyor. Yıl boyunca sayısız öğrencinin tezine yardımcı olduysam, Rize ile ilgili çalışmaya imza attıysam bu bana yeter. İlimizin tarihini yarınlara taşımak için mücadele verelim diyor. Hakkımız olmayan işlerle prim yapmak yerine bizler bir şeyler katalım. Ça­baları çoğaltalım. 

Gerek kitap ve gerekse diğer çalışmalarınızla ilgili yakında bir etkinliğiniz var mı?

Rize Basından tanınan Ağabeylerim Selahattin Bakır ve Recep Ali Aksoylu 27.02.2010 Cumartesi Günü 11.00-16.00 saatleri arasında İstanbul Kartal’da faaliyet gösteren Seda Turizmin  Merkez Ofisinde “Bütün yönleriyle Rize Spor Tarihi” isimli kitabıma imza günü düzenliyorlar. İmza Gününe ve Rize Dernekler Federasyonu ta­rafından 4–7 Mart 2010 tarihleri arasında Anka­ra'da Atatürk Kültür Merkezi'nde düzenlenecek olan Rize Günleri Fuarı'nda yer alacak olan "Kurtuluştan Cum­huriyete Rize" isimli belgesel fotoğraf sergime il­gilileri bekliyorum.