Hayat, acı ile tatlıyı bir arada yaşamanın adı değil midir?
Sevgilerle nefretlerin, dostluklarla düşmanlıkların yumağında nefes alıp vermenin adıdır, hayat.
Kâh ağlamaktır, kâh gülmek; tam ümitsizliğin kucağına düşerken, sevgilinin elinden tutar gibi, ümidin eteğine tutunarak yol boyunca yürümektir.
Hz. Mevlâna, “Aşk neden önce kanlı katil gibi davranır? Her halde, gerçekten âşık olmayan kişi, bu sevdadan vazgeçsin diye.”derken, aşkın içindeki sonsuz tatlıya ulaşmanın yolunun acıdan geçtiğini vurgulamaktadır.
Dostlarım; acı çekmemiş, çile nedir bilmeyen insanlarla dostluk kurmayın. Çile, insanı olgunlaştırır. Kim ham meyve yemek ister ki?
Bireysel hayatımızda acı ile tatlı iç içe olduğu gibi, toplumsal yaşamımızda da bu böyledir. İsterseniz tarihe şöyle bir göz atalım: Rabbimizin bazen Celâlî ve bazen da Cemâlî tecellilerini görmemek mümkün müdür?
13. yüzyıl adeta bu tecellilere sahne olmuş bir asırdır. (Bu tecelliler her dönem için de geçerlidir.)
Celâli tecellileri şöyle sıralayabiliriz:
Batı’dan gelen Haçlı Seferleri, kasıp kavurmuştur İslam âlemini.
Doğu’dan gelen Moğol istilaları, nerdeyse Müslüman fert bırakmayacak kadar zalimane olmuştur.
Anadolu’da Selçuklulara karşı içerden Babailer isyanı, nifak tohumlarını iyiden iyiye her yana saçmıştır.
13. yüzyılın genel görünümü budur ve bu görünüm adeta bitkinliğin, felaketin, yok oluşun sanki adı gibidir.
Acaba bu acılar içinde mutluluk ışıkları parlamamakta mıdır? Kahrın içinde rahmeti görememek, irfan gözlüğüyle hayata bakmamak demektir.
Bu Celâli tecellilere karşı, aynı asırdaki Cemâli tecellileri de görelim:
Batı’dan gelen Haçlı Seferleri’ne karşılık, Endülüs’ten (şimdiki İspanya) İslam âlemine doğan bir İbn-i Arabî; Doğu’dan gelen Moğol istilalarına karşı, Afganistan’dan (Belh’ten) gelip Anadolu’yu şereflendiren bir Mevlâna Celaleddin-i Rumi ve Anadolu’yu içten kemiren nifak hareketine karşılık da “Bizim Yunus”, Yunus Emre.
Batılın savaşından doğmuştur, Hakk’ın barışı. Osmanlı, işte bu barışın çocuğudur. Mutluluk, acının kucağında boy veren nazenin bir çiçektir; kim acının kucağına düşmekten korkarsa, mutluluk ona yaklaşmaz.
Celâl’in içinde Cemâli görmemek, varlığa Hakk’ın gözlüğüyle bakamamaktır ki bunun adı da ferasetsizliktir.
Allah dostları, bize unuttuklarımızı hatırlatan erlerdir. Eğitim de insana, kendini hatırlatma sanatı değil midir?
Değer birimi olarak parayı, hak algısı olarak dünyayı önceleyen anlayışlar kime, ne zaman mutluluk vermiştir ki?
Şunu bilelim ki, rahmetimiz; kahrımızın içinde saklıdır. Hayatın sınav olduğunu unutmadan ve de acıları melankoliye dönüştürmeden, sabırla Rabbimizden gelen her şeyin güzel olduğuna kani olursak, sonsuz mutluluk, kapımızın eşiğinde bizi bekliyor olacaktır.
İşin bir başka boyutu da şudur: Bazı insanlar yokluk içine düştükleri zaman onları adeta sabreder görürüz. Acılara katlandıklarını, mazlum rolüne büründüklerini temaşa ederiz. Ne var ki, yokluklar yok olup bolluğa erince, daha önce “eyvallah” diyen insanlar, bu sefer “haydi bana eyvallah” demeye başlar. Bu durum, insanları da aldatıcı olur ve bağlı bulundukları değerler sistemini sarsar. Gönlü sarsılan insan dünyayı da sarsar.
Celâl’in içindeki Cemâl, Kahr’ın içindeki Rahmet görülmezse, insan boşluğa düşer. Duyduğumuz feryatlar, boşluğa düşen insanların feryatlarıdır. Bu, sadece toplumlarda yoktur, kişinin de içinde olan bir ateştir aslında. Nefs batısının haçlı saldırısına karşı, ilim İbn-i Arabisi, şeytan doğusunun Moğol sürüsüne karşı aşk Mevlâna’sı, içimizdeki ümitsizlik isyanına karşı Yunus Emre sabrı ve bütün bunların kökeni Resulullah’ın nur havzı bizi olgun bir birey, yani irfan sahibi yapar. İrfan ehli insanların kurdukları sitelere de “medeniyet” denir.
Bugün İslâm âlemini bir kahır rüzgârı sarmışsa, bilelim ki rahmet rüzgârı da hemen yanı başındadır; ne var ki birey olarak senin, “kahır” ve “rahmet”kavramlarını iyice içselleştirmen gerekmektedir. Zıtları içinde barındır, Hak nuru yansın.
Yine Mevlâna’nın bir sözüyle yazımızı bağlayalım:
“Davacı yalnız başına gelse, yüzlerce feryat etse, sakın ha, sakın onun düşmanını da dinlemeden sözünü kabul etme.”
Acılar geldiği zaman gönül insanı ümitsizliğe düşmez, bilir ki ardından tatlılar gelecektir. Hayatında hiç acı çekmemişsen, sen zaten hiç yaşamamışsın ki!
D. Ali TAŞÇI (dalitasci@hotmail.com) Twitter:@DAliTasci