Dünyada yaşanan küresel kriz karşısında Türkiye değişiklik yöntemlerle önlemlerini alıyor. Küresel krize karşı borçluyu korumak amacıyla olağanüstü her durumda borçlunun aleyhine durum oluşmasını engellemek amacıyla sözleşmelerin yenilenmesi hükmü getiriliyor. Böylece kira, tahvil gibi ikili sözleşmeler doğa olayları, küresel ekonomik kriz gibi olağanüstü durumlarda yeniden gözden geçirilerek, yenilenebilecek.
KRİZDE SÖZLEŞME FESİH OLABİLECEK
Meclis'te Adalet Komisyonu'nda önümüzdeki hafta görüşülecek olan Borçlar Kanun Tasarısı'na yaşanan küresel kriz nedeniyle bir madde eklendi. Aşırı ifa güçlüğü başlığıyla tasarıya eklenen 137.madde şöyle:
Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçlenmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hakimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır
İSTERSE SÖZLEŞMEYİ YENİLEYECEK
Maddenin gerekçesinde, sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi beklenmedik olağanüstü bir durumun ortaya çıkmasının sözleşmenin yapıldığı sıradaki mevcut olguları değiştirebileceği belirtildi. Yine gerekçede, bu durumun sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguların borçlu aleyhine bir durum yaratması halinde borçlunun hakimden yeni koşullara göre sözleşmenin uyarlanmasını isteme hakkına sahip olması gerektiği ifade edildi. Borçlu bunun mümkün olmaması halinde fesih hakkını kullanma imkanına kavuşacak.
İYİMAYA: DENGELER BOZULURSA
TBMM Adalet Komisyon Başkanı Ahmet İyimaya, tasarıya eklenen maddenin daha önceki Borçlar Kanunu'nda bulunmadığına dikkat çekerek, mağduru korumayı amaçladıklarını söyledi. İyimaya, Tasarıya eklenen maddeyle emprivizyon sözleşmesi gözden geçirilmesi kuralı geliyor. Şartların değişmesi, dengenin bozulması durumunda çözüm olacak. Kira sözleşmeleri buna örnek gösterilebilir dedi.