En doğru din ve  en doğru ibadet nedir?
Dindar kimdir, dini otorite kimdir?
Laiklik kavramı nedir?
Din özgürlüğü, laiklik ve demokratik düzen arasındaki bağıntılar nelerdir?
Dini eğitim diye bir şey var mı? Tarih boyunca görülen dini mücadele ve savaşların nedeni ne idi?
Tarih boyunca insanoğlu, ölümün gizemini çözmeye çalışmış ve burada oluşan boşluk, çeşitli dinlerce doldurulmuştur.
İnsanlık, göçebe- avcı- toplayıcı yaşamdan yerleşik yaşama geçip toplumda yaşam süreci başlayınca buna paralel olarak dinler de değişikliğe uğramaya başladı.
Toplumsal yaşamın vazgeçilmezi olan siyaset kurumu ortaya çıktı. Çünkü toplumsal yaşam bir yöneten- yönetilen süreci idi.
Kapalı feodal toplum süreci boyunca din ve siyaset kurumları toplum yönetiminde birlikte söz sahibi oldular. Hatta bir kısım toplumlarda dini temsil edenler aynı zamanda toplum yönetimine de sahip oldular.
Coğrafi keşif süreci ile beraber coğrafi yayılmacılık dönemi ve toprak savaşları başladı ve dini yayılmacılığın ilk örnekleri ortaya çıktı.
Büyük imparatorluklar ve bunların coğrafi ve dini yayılmacı savaşlar dönemine geçildi. Bu dönemde din ve siyaset ya tek elde toplandı ya da karşılıklı işbirliği yapıldı. Ne zamanki buhar makinesi icat edilip sanayi devrimi başlayınca üretim yöntemleri de kökten değişti ve ekonomide burjuva adı verilen bir sermaye ve girişimci sınıfı ortaya çıktı.
Bu sınıfın siyasal hayata uzak kalması beklenemezdi. Ama ne var ki bu dönemin mutlak monarşi yönetimlerinin ve bunlarla iş birliği halinde olan kilisenin direnişi ile karşılaşıldı. Kilisenin bu direnişi laiklik adı verilen ve kilisenin toplum siyasetindeki etkinliğine son veren bir anlayışla aşıldı. Ve günümüz burjuvazi kapitalist demokrasisine geçildi.
Burjuvazist kapitalizmin doğası gereği toplumsal ekonomik sömürüsünün acımasız boyutlara ulaşacağını ortaya koyan Marksist ideoloji bunun çözümü olarak sosyalist devlet modelini ortaya attı. Bu Marksist düşünceden ürken burjuvazi demokrasiler, sosyal devlet anlayışını hayata geçirerek kapitalizmi törpüleyip aşırı sömürünün önüne geçtiler. Ama iç kapitalizm törpülenirken dışta emperyalist sömürü tüm hızı ile devam etmektedir.                       

Bu yazının giriş kısmından sonra böyle bir paylaşım çoğu kişi için anlamsız gelebilir. Ama tarih boyunca din ve siyaset çeşitli derece ve biçimlerde birbirleri ile etkileşim içinde olmuşlardır.
Peki, günümüze evrimleşmiş biçimi ile bu ilişki için neler söylenebilir?
Günümüzde özellikle ülkemiz gibi az gelişmiş ülkelerde eğitim seviyesi düşük geniş halk kesimlerinin dini duyguları alabildiğine sömürülmektedir. Toplumda yaşayan insanların ekonomik ve siyasal olarak bağımsız ve özgür oldukları oranda dini ve inanç özgürlüklerden söz edilebilir.
Herhangi bir kişinin ve toplumun dini inanç yaşam özgürlüğü bir başka kişinin inanç ve bireysel veya toplumsal yaşam özgürlüğüne engel olmadıkça kısıtlanamaz.
Kamu iradesi hiç bir inanç yanında taraf tutamaz. Toplumdaki tüm inançlara eşit mesafede durmalıdır. Devletin temel görevi bireylerinin  dini tercihlerine ve onu yaşama özgürlüğüne sahip olmasını sağlamaktır.
Siyasal alanda devleti yönetmeye aday olanlar ve seçilenler görevde oldukları sürece şahsi dini inançlarını yaşarken kamu gücünü temsil etmeleri hasebiyle toplumdaki diğer inançtaki kişiler üzerinde bir etkide bulunmamaya azami ölçüde özen göstermelidirler.
Kişiler aralarında dini tercihlerini özgürce tartışabilmelidir. Devletin dini eğitimi olamaz. Devletin eğitim politikası, her bir bireyinin  dini  tercihini hiçbir kişi ya da kurumun etkisinde kalmaksızın özgürce belirleyebileceği bir temel eğitim vermek olmalıdır.
Unutmayalım, en iyi temel  eğitim verilen ve en özgürlükçü toplumlarda yaşanan din en doğru dindir…