ERSEN KÜÇÜK
Türkiye Fırıncılar Federasyonu Yönetim Kurulu üyesi ve Trabzon Fırıncılar Odası Başkanı Yahya Baş, un fiyatlarında ciddi bir artış yaşanmadığı müddetçe Trabzon’da ekmeğe zam yapmayı düşünmediklerini söyledi.
Dünya genelinde ve Türkiye’de yaşanan kuraklığın yanı sıra en büyük ikinci buğday üreticisi ülke konumundaki Kanada’nın buğday rekoltesini yüzde 20 oranında düşürmesi ve Hindistan ve Japonya başta olmak üzere bazı ülkelerin de ithal ettikleri buğday miktarını artırması buğday fiyatlarında artışa yol açtı. Buğday fiyatlarındaki bu artışa bağlı olarak Türkiye’de de halkın temel gıda maddesi olma özelliğini sürdüren ekmeğe zam yapılması tartışmaları başladı. Bazı uzmanlar, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) stoklarının yetersiz olduğunu belirterek un ithalatının önünün açılmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurgularken, bunun yapılmaması halinde yurt içindeki spekülatif amaçlı buğday stoklarının artacağına dikkat çekiyor. Bazı uzmanlar ise Türkiye’deki fiyat artışlarının un sanayicisinin ve tüccarın piyasaya daha az un vermesinden kaynaklandığını iddia ederken, Türkiye Fırıncılar Odası Başkanı Halil İbrahim Balcı da kuraklık ve üretimin düşmesi bahane edilerek un fiyatlarının spekülatif bir şekilde artırıldığını ileri sürüyor ve bu durumun devam etmesi halinde ekmeğe yüzde 15’lik bir zam yapılmasının kaçınılmaz olduğunun altını çiziyor. Buğdayın ekmeğin maliyeti içindeki yerinin yüzde 30’lar düzeyinde olduğu da dile getirilerek Türkiye’de 2006 yılında ekmeğe yapılan zamların un fiyatlarında yaşanan artışın önünde olduğu kaydediliyor. Avrupa’da da buğday fiyatları yıl başından itibaren artarken İngiltere, İtalya ve Fransa gibi ülkelerde unlu gıda mamullerine değişik oranlarda zamlar yapıldı.
Türkiye Fırıncılar Federasyonu Yönetim Kurulu üyesi ve Trabzon Fırıncılar Odası Başkanı Yahya Baş, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, ekmeğin maliyetinde ve işçi ücretlerindeki artışların gözden kaçırıldığına dikkat çekti. Baş, bir taraftan da un fiyatlarında yaşanan artışın kuraklık ve rekolte düşüklüğünden kaynaklandığının fazla inandırıcı olmadığını dile getirdi.  “Ekmek imalatının yüzde 60'lık bölümünü un ilgilendiriyor, daha sonra da işçilik maliyetleri geliyor” diyen Baş, “4 ay önce bir çuval un 32 YTL civarında idi. Ancak Türkiye’de bazı kesimler kuraklık ve rekolte düşüklüğünü bahane ederek buğday stoklarında ciddi sıkıntılar olduğunu dile getirdi ve ardından da una zam yapıldı. Ben Türkiye’de buğday fiyatlarında yaşanan artışın daha başka sebepleri olduğu kanaatindeyim” dedi.
Fırıncılar olarak un firmalarına ‘fiyat artışına gitmeyin’ deme yetkisine sahip olmadıklarını söyleyen ve ekmeğe yapılan zammın da halen buğday fiyatlarındaki artıştan fazla olduğunu kabul etmeyen Baş, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Türkiye Fırıncılar Federasyonu olarak bakanlığın piyasaya müdahale etmesi gerektiğini istemiştik. Ancak bu önerimiz kabul görmedi. Bu durumu gören firmalar da piyasayı boş bularak Ramazan ayını baz aldılar ve bayramla birlikte yüzde 20 zam yaparak bir çuval unun fiyatını 38 YTL’ye yükselttiler. Biz de zam yapmak mecburiyetinde kaldık. Ancak biz ekmeğe un firmaları gibi yüzde 20 değil, yüzde 9 civarında zam yaptık. Ve bu zam bizim dışımızdaki sebeplerden, un fiyatlarındaki artış ve işçilerle yapılan zam sözleşmesinden dolayı ortaya çıktı. Çünkü işçilerle yapılan sözleşmede her 6 ayda bir işçilere yüzde 10-15 civarında bir zam yapılır. Biz fırıncılar olarak ekmeğe yüzde 30 zam yapmamız gerekirken, bu zammı yüzde 9 olarak uyguladık.”
Trabzon’da ekmeğin Türkiye genelinden daha ucuza satıldığını da belirten Baş, un fiyatlarında çok ciddi bir artış yaşanmadığı müddetçe ekmeğe zam yapılmayacağını vurguladı. Ekmeğin vatandaş için ne demek olduğunun farkında olduklarının altını çizen Baş, “Elimizi vicdanımıza koyarak hareket ediyoruz. Biz zorunluluk olmadığı müddetçe zam taraftarı değiliz. Ekmeğin vatandaş için ne anlama geldiğini farkındayız. Un fiyatları şu anki seviyelerde devam ettiği müddetçe ekmeğe ve diğer unlu gıda mamullerine zam yapmayı düşünmüyoruz. Ancak un fiyatları daha da artarsa, o zaman biz de makul seviyelerde zam yapmak durumunda kalırız” şeklinde konuştu.