Hemşinli Ünlü Siyaset Adamı Ahmet Tevfik İleri’nin eşi Vasfiye İleri’nin vefatı üzerine...

Fatih Sultan Kar
Yaşamlarını halkın mutluluğu üzerine inşa etmişlerdi...

Milli Türk Talebe Birliği başkanlığı, Milletvekilliği, Ulaştırma Bakanlığı (1950), Milli Eğitim Bakanlığı (1950–1953 ve 1957), Devlet Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı (1957–1958), Bayındırlık Bakanlığı (1958–1960), TBMM Başkan Vekilliği 1953–1955 görevlerinde bulunarak ülkemize büyük faydaları dokunan Hemşinli Ahmet Tevfik İleri’nin eşi Vasfiye İleri, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. 

Bu ayrılık değil, sevgiliye kavuşmaktır

Ahmet Tevfik ve Vasfiye İleri yaşamlarını halkın mutluluğu üzerine inşa etmiş adeta tek atan iki yürektiler. Tam yarım asır önce 31 Aralık 1961 günü eşini başı dik ve gururla uğurlamıştı Vasfiye Hanım. Vasfiye İleri, bu gün ( 30 Ekim 2011 ) , Kocatepe Camii’nde kılınacak cenaze namazından sonra Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi. Bu bir ayrılık değil sevgiliye kavuşmaktı; aslında… 

Ahmet Tevfik İleri’nin hep yanında oldu

Onlar onca vatanlarını ölümüne sevdiler, sonra birbirlerini. Ahmet Tevfik ve Vasfiye İleri 1933 yılında evlendiler. Vasfiye İleri,  27 Mayıs 1960 darbesinin ardından Yassıada mahkemelerinde idama mahkûm edilen, daha sonra cezası ömür boyu hapse çevrilen, ardından Kayseri bölge cezaevine yollanan, hastalanması üzerine Ankara Hastanesine kaldırıldı ve 31 Aralık 1961 günü vefat eden eşi Tevfik İleri’nin yanında oldu.  

Hemşin Uşağı, Hemşin Kızı

Tevfik İleri, Çinçiva Lazaloğulları’ndan Derviş Efendi’nin kızı Vasfiye Hanım'ı Hemşin'in yaylasında görüyor ve âşık oluyor. Daha sonra ise bu duygu Vasfiye Hanım'da da karşılık buluyor ve nişanlanıyorlar. O dönem Tevfik ileri, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde okuyor ve Türk Talebe Birliği'ne başkanlık ediyor. Bir taraftan annesini kaybetmenin üzüntüsü bir taraftan da kardeşleriyle hayatta kalmanın mücadelesi içinde... Ama aşk her daim kalbinde filizlenmeye devam ediyor. Nihayet Tevfik ve Vasfiye çifti baş başa ilk konuşmalarını yapıyorlar. Yer; Sultanahmet Çeşmesi. Genç Tevfik'in "Biz önce vatanımızı seveceğiz, sonra birbirimizi" demesi, kendisi kadar memleketini seven Vasfiye Hanım tarafından yadırganmıyor. 

İyi insanlar olacağız

Nişanlıyken büyükbabasının izniyle Vasfiye Hanım'a yazdığı ilk mektubunda genç Tevfik şunları söylüyor: "Seni, Sultan Ahmet Çeşmesi'nin parmaklığına yaslanmış Hemsin kızını yanımda hissediyorum... Yani sen benim sırasında annem, sırasında kardeşim, sırasında karım ve eşim olacaksın. Ben seni bütün bu hislerle seveceğim. Sen beni bu hislerle seveceksin. Yaa, böyle işte Hemsin kızı, böyle işte..." Başka bir mektubunda: "Her gittiğimiz yerde hürmet ve sevgi bulacağız, iyi insanlar olacağız. 

Sana beyazlar giydiremedim.

Tevfik İleri'nin karayolu müfettişi tayin edildiği Erzurum'da evleniyorlar. Bu durumu daha sonra bir mektubunda Tevfik İleri şu şekilde dile getiriyor: "Canım Vasfiyem, sana beyazlar giydiremedim, sana düğün yapamadım. Fakat inan ki hiçbir koca ve hiçbir sevgili benim seni sevdiğim kadar sevemez. 

Cahit İleri: Annemin yeri başkaydı

Oğlu Cahit İleri kendisi ile yapmış olduğum söyleşide anlatıyordu: Babam, çocuklarına çok düşkündü, ama annemizin yeri başkaydı. Eve geldiği zaman annemi muhakkak evde bulmak isterdi ve bulurdu da. Nadiren annemin evde olmadığı zaman neşesi kaçar, huzursuz olur; canı konuşmak bile istemezdi. Biz de bunu garip karşılamazdık, çünkü aralarında ne derin bir sevgi olduğunu bilirdik. 

Asla isyan etmedi

Tevfik İleri 1950 seçimlerinde Demokrat Parti milletvekili olarak TBMM'ye girdikten sonra meclise girişinin hemen ardından bakan olan ve Ulaştırma, Milli Eğitim, Devlet Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı, Bayındırlık Bakanlığı ve TBMM başkanvekilliği görevlerinde bulunmuş, bu vatana büyük hizmetleri dokunmuş ama hiç mi hiç hak etmediği bir şekilde Yassıada’da idamla yargılanmış, ömrünün son günlerini Kayseri Cezaevi ve Ankara Hastanesi’nde geçirmişti. Vasfiye İleri eşinin bu büyük haksızlığa uğraması karşısında asla isyan etmemiş yaradana sığınmış ve dirayetli ona yakışır bir tutum içinde olmuştur.

Vasfiye İleri Tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbn-i Sina Hastanesi'nde 100 yaşında hayatını kaybetti. İleri, Kocatepe Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verildi.